عباس جوادی – شما هم دقت کرده اید؟ هموطنان تُرک زبان ما که متولد و یا بزرگ شده تهران هستند اکثرا وقتی ترکی صحبت میکنند لهجه فارسی دارند. حتی بعضی از آنها و بخصوص هموطنان نسل دوم و سوم مهاجر به تهران و دیگر شهر های فارسی زبان نمیتوانند خوب ترکی حرف بزنند. اینها که به تبریز و اردبیل و اورمیه میایند بعضی از ما ها از لهجه متاثر از فارسی این هموطنان ترکی زبان خوشمان می آید و فکر میکنیم که این، طرز صحبتی «شیرین»است. اما بعضی از ما ها هم که کمی تعصب حراست از لهجه اصیل ترکی (حالا یا تبریزی یا اردبیلی و غیره) را داریم ناراحت میشویم و حتی این هموطنانمان را تقبیح میکنیم که چرا ترکی را باهمان لهجه پدر و مادرشان، جد و آبائشان صحبت نمیکنند.

خوب. جوابش روشن است. چونکه آنها بزرگ شده شهر پدر و مادر و جد و آبائشان نیستند.

همین هموطنانی که از شنیدن لهجه «فارسی زده» هموطنان در اصل تُرکی زبان تهرانی واصفهانی ما دلخور میشوند اگر صحبت یک هموطن فارسی زبان را که تِرکی یاد گرفته بشنوند که چطور با یک لهجه فارسی ترکی صحبت میکند، برعکس خوشحال خواهند شد. این هم واقعا انصاف نیست. اگر این شیرین است و اگر این خودش هنر است که یک فارسی زبان ترکی یاد گرفته، آن هم شیرین و هنر است. مطمئنا اگر یک نفر در اصل فارسی زبان هم متولد و بزرگ شده تبریز و اورمیه باشد، فارسی او هم مثل فارسی پدر و مادر و جد و آباء فارسی زبانش نخواهد بود بلکه لهجه «ترکی زده» فارسی خواهد داشت.

تغییر لهجه و کلا زبان اول آدم برای کسانی که متولد و یا بزرگ شده محلی هستند که زبان اکثریت با زبان اول آن شخص فرق میکند چیز عجیبی نیست. حتی در مورد کسانی که نسل دوم و یا سوم مهاجر به آن شهر(ویا کشور) هستند طبیعی ترش اینست که زبان مادری پدر و مادر و جد و آباء مهاجران بتدریج به نفع زبان اول محیط جدید کنار میرود.

شنیده اید که کسانی که مدت زیادی در ترکیه و یا آمریکا مانده اند، حتی آنجا متولد و بزرگ شده اند چطور فارسی یا ترکی(آذری) حرف میزنند؟ یا فارسی و یا تُرکی شان تحت تاثیر انگلیسی و یا ترکی ترکیه است و یا اصلا کلا نمیتوانند فارسی و یا ترکی آذری صحبت کنند.

این بد است؟ و یا خوب است؟

شخصا بنظر من خيلى خوب است كه زبان پدر و مادرشان را خوب بدانند. «خيلى خوب» هم ندانند به هرحال قابل تقدیر است اگر کمی زبان والدین و اجدادشان را بفهمند . اگر کمی هم صحبت کنند، بهتر و اگر حتی بتوانند بنویسند نور علی نور. اگر هم هیچکدام نشد چه مانعی دارد؟

این نه بد است و نه خوب. فقط طبیعی هست. مخصوص ایرانی ها هم نیست. همه دنیا همین طور است و حتما شما هم مثال های بسیاری در این مورد از محیط دور و بر خود میشناسید: از اردبیلی های بزرگ شده تهران و تهرانی های متولد هامبورگ تا چینی الاصل های سان فرانسیسکو و فلسطینی های بزرگ شده تورنتو…

دسته‌ها:رنگارنگ, زبان و ادبیات