در باکو وقتی بار اول نام «انقلاب» و «تراکتور»  را شنیدم درست نفهمیدم. یکی هم رفته بود مکه و شده بود «حاجی انقلاب»! این نام ها در زمان شوروی مُد شد – گویا و یا شاید هم واقعا بخاطر شیفتگی نسبت به انقلاب كمونيستى … و یا تراکتور در زمان استالين…

در دیگر جمهوری های سابق اتحاد شوروی هم که امروزه مستقل شده اند، این نام ها کم نبود.

بعد ها ديدم مثلا اسم «ملس» و یا «ملیس»

Mels, Melis

هم هست: حرف های اول مارکس، انگلس، لنین، استالین.

نام های دیگری هم هست مثل «سییزد»

Siyezd

که  روسی «کنگره» است و مردم به افتخار کنگره های حزب کمونیست شوروی به بچه هایشان داده بودند. من حتی از دوستان گرجی و ارمنی شنیده ام که این نامگذاری ها را داشتند.

بعد از شوروی دیگر این نام ها از «مُد» افتاد، اما طبیعتا به سختی می شد زیر این اسم ها را زد.

حالا نزدیک به سی سال از فروپاشی کمونیسم می گذرد. هنوز دوستی دارم در اوش قرقیزستان که اسمش «ملیس» است.  بنظرم باید حدودا سی سالی داشته باشد. یعنی سی سال پیش پدر و مادر ظاهرا بی خبر از فروپاشی قریب الوقوع نظام سیاسی، این نام را به پسرشان داده اند. البته حالا دیگر این قبیل اسم های حزبی و انقلابی! رایج نیستند.

اما فکر نکنید این عادت بر چیده شده. در قزاقستان یکی اسم پسرش را گذاشته «نور- آبی- ناز»

NurAbiNaz, Nurabinaz

چرا؟ اول اسم و نام خانوادگی رئیس جمهوری قزاقستان را ببینید:

Nursultan Abishevich Nazarbayev (1)

حالا من پاسخ و تفسیر این پرسش را که در قرن بیست و یکم این چنین نام گذاری ها هنوز نشانه شیفتگی ایدیولوژیک و سیاسی است و یا تبلیغات… یا خود شیرینی و یا کاسه لیسی، همه اینها را به شما واگذار می کنم. از نگاه من البته هرکس آزاد است هر نامی را که دوست دارد، به کودکانش بدهد. این می تواند مربوط به باور های ملی و یا دینی و خانوادگی اشخاص باشد و یا حتی اصلا تصادفی و اختیاری و بی دلیل بخصوصی باشد. اما نام رهبر موجود و حی و حاضر کشور و یا نظام حاکم سیاسی و دینی آن را به فرزند خود دادن، باز از نگاه من، بخصوص در کشور هایی که رهبران و دولت های یکه تاز نیازمند به تعریف و تمجید دارند، تنها نمودار نظام گوسفندی-چوپانی بود و هنوز هم هست.

بهترین معیار بنظرم این است که ببینید در هر کدام از این کشور ها نمایندگان حکومت و رسانه های رسمی، رئیس دولت و رهبر مملکت را با چه عناوینی مورد خطاب قرار می دهند.

———————————

1) Мэлстің орнын НұрАбиНаз баса ма?

دسته‌ها:یادداشت, ترکیه، جمهوری آذربایجان و آسیای میانه