بسیاری از مورخین شرقی و از جمله ایرانی، ترکی و عربی میگویند تقسیم بندی غربی مراحل تاریخی از قبیل دوره باستان، قرون وسطا یا سده های میانه و معاصر که طبق تاریخ اروپا تعریف شده است، مناسب با تاریخ و… به خواندن ادامه دهید ›
تاریخ
امپراتوری ایران و چند سوال
حداقل در همین منطقه خودمان چند امپراتوری داشتیم؟ هخامنشی، اشکانی، ساسانی، بیزانس، امویان، عباسیان، صفوی، عثمانی، روسیه… آیا در دوره نادرشاه، و قاجاریه هم ایران «امپراتوری» بود؟ کتاب های تاریخ را که بخوانیم، معمولا تا زمان پهلوی (ویا حد اقل… به خواندن ادامه دهید ›
«تذکره الملوک» اثری بی مانند از 300 سال پیش
یادداشت امسال هرگز این قدر خوشحال نشده بودم که از یافتن و مطالعه «تذکره الملوک»، اثر میرزا سمیعا که مشتمل برساختار و تشکیلات ادارى دوره صفویه به همراه طبقات و مشاغل و مناصب آن زمان و حاوى اطلاعاتى درباره حکام… به خواندن ادامه دهید ›
مادام دیولافوا در آذربایجان سال 1881
اخیرا هر وقت فرصتی پیدا کنم، برای «فراغ خاطر» به سراغ مجله های جلد شده «سیاحت دور دنیا» (به فرانسه، چاپ پاریس، سال های 1880) می روم. در نوشته قبل شرح سفر خانم ژان دیولافوا را که همراه با همسرش… به خواندن ادامه دهید ›
نخیر، این، طاهره قره العین نیست
بسیاری از کسانی که تا حدی با دنیای کتاب و مجلات آشنایی دارند، فکر می کنند که عکس بالا متعلق به فاطمه برغانی قزوینی معروف به طاهره قره العین (احتمالا 1230-1268 قمری) شاعر، خطیب، عارف و شورشگر مذهبی و اجتماعی… به خواندن ادامه دهید ›
زبان و سرزمین مادها
در ابتدا تکرار چکیده کوتاهی از آنچه که می دانیم، دور از فایده نیست. زبان های باستانی ایران که تا سیصد، چهار صد سال پیش از میلاد به کار می رفتند، به دو گروه تقسیم می شوند. گروه نخست عبارت… به خواندن ادامه دهید ›
ایرانشناسی و زبانشناسی تاریخی در ایران
متنی که می خوانید، مصاحبه کتبی با یکی از نشریه های داخل ایران (نامش محفوظ) است که هنوز به چاپ نرسیده است. برای آغازبحث، ایرانشناسی را در چه مقولاتی تقسیم بندی می کنید و با توجه به این مقولات، ایران… به خواندن ادامه دهید ›
ریشه یابی نام «آذربایجان»
در این نوشته می خواهیم نشان دهیم که ریشه ی جاینام «آذربایجان» از کجا می آید، از نگاه تاریخی کهن ترین نشانه های کاربرد این نام کجا، به چه زبان و در کدام دوره ها هستند، و در طول تاریخ،… به خواندن ادامه دهید ›
ترک ها چگونه مسلمان شدند؟
دشت های شمال – استپ های اوراسیا درآمد ترکها چگونه مسلمان شدند؟ این پرسش که به ظاهر کوتاه و آسان می نماید، به پاسخ مفصل تری نیاز دارد. در این رهگذر لازم است اشاره ای به ابتدای پیدایش ترکها… به خواندن ادامه دهید ›
نادرشاه افشار و زبان ترکی
نادرشاه از طایفه قرخلوی قبیله ترک زبان افشار بود. بدنبال زوال سلسله صفویان که نادر یکی از فرماندهان برجسته آن بود، او خود مسئولیت پادشاهی کشور را بدست گرفت و در شرایطی بحرانی، نقشی تعیین کننده در احیای تمامیت ارضی… به خواندن ادامه دهید ›
ریشه های نزاع شیعه و سنی بین صفوی و عثمانى
عباس جوادی – پانصد و اندی سال پیش بین دو امپراتوری بزرگ شرق مسلمان، ایران صفوی و دولت عثمانی جنگ سردی در گرفته بود که هیچ چیز از جنگ سرد قرن بیستم بین بلوک غرب کاپیتالیستی و بلوک شرق کمونیستی کم نداشت. این رویاروئی،… به خواندن ادامه دهید ›
چند درس از جنگ چالدران
عباس جوادی – وقتي در تابستان سال 920 هجری (1514 ميلادي) 40 هزار نفر از قيزيل باشان ارتش ايران به رهبري شاه اسماعيل اول صفوي در دشت چالدران (چالديران) واقع در شمال استان آذربايجان غربي با 100 هزار نفر از… به خواندن ادامه دهید ›
سلجوقیان: دولتی ترکی و ایرانی
عباس جوادی – پروفسور خلیل اینالجیک (اینالجیق)، برجسته ترین تاریخ شناس ترکیه میگوید « بعد از استیلای ایران توسط سلجوقیان، بوروکراسی ایرانی بود، سرباز و ارتش ترک بود. یعنی بعد از سال 1040 ایرانی ها اداره سیاسی و نظامی را از… به خواندن ادامه دهید ›
افشارها، آئینه ملت ایران
عباس جوادی – یک لحظه فکر کنید که در ایران در باره چند شخص و خانواده شنیده و خوانده اید که نام خانوادگیشان افشار، بیات، قاجار، بهارلو، جهانشاهلو، شاملو، قاسملو، قشقائی، دوللو، مقدم، بیگدلی، آینالو و یا قره چورلو باشد؟… به خواندن ادامه دهید ›
بقای دولتداری در عصر بی ثباتی تیموری
حکومت های 1000 و یا 2000 سال پیش را نمیگویم. حتی آدمی که کمی تاریخ خوانده وقتی فکر کند که حکومت های 500-600 سال پیش، مثلا ایلخانیان و تیموریان چطور سرزمینی به وسعت یک امپراتوری رابا آنهمه امکانات محدود کنترل و اداره کرده… به خواندن ادامه دهید ›
استرابو در باره آذربایجان
از کتاب «جغرافیا» اثر مورخ معروف یونانی استرابو (متولد سال 63 قبل از میلاد) در باره آذربایجان (ماد آتروپاتن)، مرزها، مردم ، حکمرانان آن و دریای ارومیه و آب آن: «ماد به دو بخش تقسیم میشود که یکی از آنها… به خواندن ادامه دهید ›
برده داری در ایران
عباس جوادی – در تاریخ اسلام همه مسلمانان از نظر حقوقی و شرعی مساوی بودند، تبعیض قومی و ملی بین مسلمین نبود و از این جهت اینکه آنها عرب، ایرانی، ترک و غیره بودند فرق چندانی نمیکرد. البته تفاخر فرهنگی… به خواندن ادامه دهید ›
لشکر و دولت در دوره آق قویونلو
عباس جوادی – در دستم یک سند فوق العاده جالب و مهم تاریخی دارم که چند بار آن را خوانده ام. اسمش «عرض نامه»، یعنی شرح سان ارتش سلطان اوزون حسن آق قویونلو است که احتمالا در سال ۸۸۱ هجری… به خواندن ادامه دهید ›
کوچ های ارامنه در زمان صفویه و قاجار
عباس جوادی – موضوع بر سر نقل مکان و کوچ های ارامنه از زمان شاه عباس کبیر به بعد و علی الخصوص تا حدودا دوران جنگ های ایران و روس در نیمه اول قرن نوزدهم م (۱۸۰۰-۱۸۳۰) است که به ترکیب… به خواندن ادامه دهید ›
ایران و توران
«توران» به کجا گفته میشود؟ در زبان فارسی معاصرمعروف ترین و جدید ترین اثری که از سرزمینی بنام «توران» نام میبرد، شعر معروف سیاوش کسرائی با عنوان «آرش کمانگیر» است، جائی که میگوید آرش برای تعیین مرز ایران و توران… به خواندن ادامه دهید ›
کشمکش بر سر شهر دربند
عباس جوادی – قرار بود شهرداری شهر دربند در «جمهوری داغستان» روسیه در سپتامبر امسال 2000 سالگی این شهر باستانی ساحل دریای خزر را جشن بگیرد اما ظاهرا این برنامه با بن بست روبرو شده است. یک اختلاف گروهی که… به خواندن ادامه دهید ›
محاکمه افشین
عباس جوادی – یک محاکمه که 200 سال بعد از فتح کامل ایران ساسانی از سوی اعراب در دربار خلیفه عباسی ابواسحاق معتصم بالله در بغداد صورت گرفت، احتمالا برای ایرانیها از هر کس دیگر اهمیت بیشتری دارد. بهنظر بسیاریها… به خواندن ادامه دهید ›
قرون وسطی در ایران و منطقه
اوج محدودهٔ فرمانروایی ترکهای سلجوقی عباس جوادی – تعبیر «قرون وسطی» (قرون وسطا، سده های میانه) چیزی نسبی و قراردادی است. این تعبیر در تاریخ شناسی ابتدا در غرب بکار رفته است. در تاریخ شناسی غرب عموما «قرون وسطی» با حاکمیت… به خواندن ادامه دهید ›
تاریخ صد سالِ تبریز در گذار
عباس جوادی – حدود بیست سال پبش پژوهشگر آلمانی کریستوف ورنر کتابی جامع و 419 صفحه ای نوشت با تیتر شهری ایرانی در گذار: تاریخ اجتماعی و اقتصادی نخبگان شهر تبریز نشر «هاراسوویتس»، شهر ویسبادن آلمان (سال 2000): Christoph Werner:… به خواندن ادامه دهید ›
نظام ملوک الطوایفی در تاریخ ایران
عباس جوادی – شکایت بسیاری از ما ایرانی ها از تاریخشان این است که دوره «ملوک الطوایفی» در تاریخ ما باصطلاح «بیش از حد» طول کشیده و بنا بر این تشکیل یک دولت و نطام قدرتمند مرکزی تازه در اوایل… به خواندن ادامه دهید ›
ارامنه، ترک ها و خصومتی صد ساله
While only a few extreme nationalists dispute the mass killings of Armenians, some liberals have recognized it as a ‹genocide.› Most Turkish intellectuals, political analysts, and historians believe that local Armenians, with the help of Russia, were trying to create… به خواندن ادامه دهید ›
شما باید داخل شوید برای نوشتن دیدگاه.