«شاعرلر مجلسی» (مجلس شاعران)، تبریز 1945 (باز نشر از سایت چشم انداز، فوریه ۲.۱۸) در دوره حکومت یکساله «فرقه دمکرات آذربایجان» (۱۳۲۴-۲۵)، تدریس و آموزش زبان مادری در میان موضوعهایی بود که از نگاه سیاسی و تبلیغاتی اهمیتی درجه اول… به خواندن ادامه دهید ›
رنگارنگ
۲۱ آذر: آفتاب آمد دلیل آفتاب
سربازان شوروی در خیابان های تبریز به مناسبت سالگرد 21 آذر 1324، مقاله ای که حدود ده سال پیش بعد از 8-9 ماه پژوهش نوشته و در همین جا منتشر کرده بودم، باز نشر میشود. «آمدن آفتاب دلیل آفتاب» زمانی… به خواندن ادامه دهید ›
ایرانی شدن آذربایجان و کردستان
گفتیم هنگامیکه مادها 3000 س.پ. به غرب ایران از جمله به آذربایجان و کردستان کنونی آمدند، اقوام مختلفی در این سرزمینها زندگی میکردند. بخش بزرگی از این اقوام مانند خود مادها و پارسیها هنوز کوچنشین بودند. اما پس از مدتی… به خواندن ادامه دهید ›
لای لای، بالا، لای لای / یات، قال دالا، لای لای (بخواب، جانم، بخواب و عقب بمان)
۴۰ هزار نفر در مقابل ۱۰۰ هزار نفر، شمشیر و تیر در مقابل توپ و تفنگ وقتی در تابستان سال ۹۲۰ هجری (۱۵۱۴ میلادی) ۴۰ هزار نفر از قزل باشان لشکر ایران به رهبری شاه اسماعیل اول صفوی در دشت… به خواندن ادامه دهید ›
همخوانی میان تحول بیولوژیک و تحول زبانشناختی
فصلی از کتاب جدید «سرگذشت ژن ها، مردمان و زبان ها» (برای مطالعه و دانلود رایگان این کتاب، روی تصویر آن کلیک کنید) به نظر بسیاری دانشمندان ژنتیک، میان تحول ژن ها و زبان ها همخوانی ها و شباهت های… به خواندن ادامه دهید ›
متن کامل رسالۀ پیتر گلدن: شکل گیری ترک ها
بسیار خوشحالم که کتاب من با عنوان «ترکها چگونه مسلمان شدند؟» سال گذشته از سوی مؤسسهٔ «آیدین» (تبریز) منتشر شد. همچنین سپاسگزارم که پروفسور پیتر گلدن از دانشگاه راتگرز آمریکا — یکی از برجستهترین تورکولوگهای جهان که با دهها کتاب… به خواندن ادامه دهید ›
رانت و رانت خواری یعنی چه؟
رانت و رانت خواری یعنی چه؟ «رانت» و «رانتخواری» دو اصطلاح اقتصادی ـ سیاسی هستند که خیلی در بحثهای امروز ایران بهکار میروند، ولی اصلِ مفهوم، علمی و بینالمللی است. رانت چیست؟ رانت یعنی «درآمد یا منفعتی که نه از… به خواندن ادامه دهید ›
اقتصاد ایران، کره شمالی، روسیه و ونزوئلا
آیا اقتصاد ایران و کره شمالی قابل مقایسه هستند؟ کوتاه: بله میشود مقایسه کرد — اما فقط در یک بُعد مشخص (تحریم، انزوا، نقش دولت). امّا نتایج اقتصادی این دو بسیار متفاوت است. در چه شبیه یکدیگرند؟ چرا قابل قیاس… به خواندن ادامه دهید ›
آیا ایران به صحرا تبدیل خواهد شد؟
آیا ایران به صحرا و کویر تبدیل خواهد شد؟ کوتاه و روشن:ایران به کُلاً یک صحرا تبدیل نخواهد شد (مثل صحرای بزرگ آفریقا).امّا قسمتهای وسیعی از ایران خشکتر و بیآبتر میشوند و این روند، همین الآن هم در جریان است…. به خواندن ادامه دهید ›
ایروان، نخجوان، تبریز – سال ۱۶۹۴
آنچه میخوانید ترجمه فارسی دو فصل نخست از سیاحتنامه جووانی گمیلی کاریری ایتالیائی به ایران دراواخر قرن هفدهم (سال های 1690) است. این سفرنامه از نظر درک ایران در این مرحله تاریخی مهم است. سیاح تاجر ایتالیائی از عثمانی به… به خواندن ادامه دهید ›
چگونه «دانش دربارۀ ایران» ساخته شد
چهار چهره در فهم تاریخ و دانش منطقه: پونافیدین، مینورسکی، پولاک، کاهون در درک ما از تاریخ ایران و قفقاز، معمولاً «اتفاقات بزرگ» دیده میشود: جنگها، تجزیهها، انقلابها، مهاجرتها. اما بخش مهمی از آنچه ما امروز «دانش ایران و منطقه»… به خواندن ادامه دهید ›
فراموشکاری در بارۀ مادران و آمیختگی همۀ ما
نمیدانم آیا چیزی در این سلسله مراتب به حکومت رسیدن خاندان های خلافت، سلطنت و پادشاهی اعراب، عثمانی و ایرانی و حتی اروپایی جلب نظر شما را هم میکند یا نه. ابتدا هارون الرشید از عباسیان: عبد الله المأمُون بن… به خواندن ادامه دهید ›
مطالعۀ موردی: ایران پیش و پس از انقلاب
بخش سوم از سلسله تغییر انسان ها در پی تغییر نظام سیاسی جنبه ایدئولوژی: دورۀ پهلوی: ملی گرایی سکولار، مدرنیته، تمایل به غرب جمهوری اسلامی: حاکمیت مذهبی، ضدغربی، هویت مذهبی آموزش و پرورش، رسانه ها: دورۀ پهلوی: تشویق مدرنیته،… به خواندن ادامه دهید ›
تغییر رژیم و تغییر انسان ها – بخش 2
کیم جونگ اون، رهبر کرۀ شمالی پیشنهاد میکنم ابتدا مقدمۀ این بحث (نوشته پیش) را بخوامنید. این ادامۀ آن مقدمه در این باره است که چگونه تغییر رژیم سیاسی یک ملت واحد میتواند در عرض یکی دو نسل و یا… به خواندن ادامه دهید ›
چرا ملتها شکست میخورند؟ نمونۀ ایران
بیش از ده سال است که کتاب مشترک دارون عجم اُغلو و جیمز رابینسون با عنوان «چرا ملتها شکست میخورند: ریشههای قدرت، رفاه و فقر» (۲۰۱۲) به زبان های مختلف ترجمه شده و به یکی از پرفروش ترین کتاب های… به خواندن ادامه دهید ›
آیا ممکن است ایران تجزیه شود؟
با در نظر گرفتن گذشته تاریخی، چقدر امکان دارد ایران بخصوص در شرایط کنونی یعنی تقریبا 47 سال حکومت جمهوری اسلامی و سیاست های تُند آن در مقابل غرب و پافشاری بر برنامه هسته ای، انزوای بین المللی و نشیب… به خواندن ادامه دهید ›
پیشگفتار «تاریخ اختلاط ایرانیان و ترکان»
در یک رشته نوشته ها به بازنشر فصل های کتاب «تاریخ اختلاط ایرانیان و ترکان» خواهیم پرداخت که دو سال پیش توسط شرکت انتتشاراتی «آیدین» در تبریز منتشر شد. این کتاب، تاریخ طولانی آشنائی و همگرائی و بالاخره اختلاط ایرانیان… به خواندن ادامه دهید ›
سؤال بعدی از «چت جی پی تی» در بارۀ شاهزاده و اپوزیسیون ایران
ادامه پرسش و پاسخ از سایت هوش مصنوعی «چت جی پی تی» در باره برنامه شاهزاده رضا پهلوی برای جایگزینی نظام جمهوری اسلامی…. شما گفتید: آیا یک نشست گروههای اصلی اپوزیسیون مستقر در اروپا (مانند نشست پراگ که به آن… به خواندن ادامه دهید ›
شاهزاده رضا پهلوی، تنها گزینۀ عملی امروز؟
من دیروز (24 اوت، 2 شهریور) این دو سؤال را از سایت هوش مصنوعی «چت جی پی تی» پرسیدم. پرسش و پاسخ را در اینجا میگذارم: شما گفتید: ولیعهد رضا پهلوی به عنوان رهبر ایران در دوره گذر از جمهوری… به خواندن ادامه دهید ›
اسکندر، شاهنشاه ایران
اسکندر در کمتر از ده سال از صحراهای مصر تا شرق ایران و سپس از دشت های آسیای مرکزی تا دریای عرب را در نوردید. پلوتارک، فیلسوف و تاریخ نگار یونان (46-119 م.) مینویسد که اسکنر در عین حال که… به خواندن ادامه دهید ›
تداوم هویت ایرانی در دوره سلاطین ترک
نقشه عثمانی «ممالک ایران» از دورۀ صفوی مقدمه (این نوشته فصلی از کتاب من با عنوان «تاریخ اختلاط ایرانیان و ترکان» است که در سال 1403 از سوی انتشارات «آیدین» در تبریز به چاپ رسید.) به غیر از جنگ بزرگ… به خواندن ادامه دهید ›
چرا ابتدا هلال حاصلخیز؟
ده هزار سال پیش هلال حاصلخیز و سرزمین های همجوار آن نخستین مناطقی در جهان بودند که انسان ها یکجا نشین شدند و به کشاورزی و دامپروری پرداختند. تکرار کنیم: «هلال حاصلخیز» به مجموعه هلال شکل سرزمین های جنوب غربی… به خواندن ادامه دهید ›
ژنتیک آسیای غربی (ایران، ترکیه، خاورمیانه)
در اینجا منظور از «آسیای غربی» ایران، افغانستان، قفقاز، ترکیه، خاورمیانه و شبه جزیره عربستان است. قدیمی ترین باقیمانده های انسان هوشمند یا مدرن[1] که متعلق به حدود 100 هزار سال پیش است، به غیر از آفریقا که خاستگاه اصلی… به خواندن ادامه دهید ›
نیم جزیره عربی
نیم جزیره عربی سرزمینی خشک است. مردم آن اصولا در مناطق ساحلی شرق و جنوب غربی جمع شده اند. در جنوب «دریای مُرده» و شمال نیم جزیره عربی سرزمینی هست به نام «اِدوم» که امروزه میان اسرائیل و اردن تقسیم… به خواندن ادامه دهید ›
عصر برُنز در خاورمیانه
عصر برنز (5300-3200 س.پ.) یکی از مراحل تاریخ پیشرفت بشری است که در آن انسان ها به فلزکاری و ساخت ابزارها پرداختند. برنز از گداختن مس و قلع به وجود می آید. از این جهت گداختن آهن که برای ذوب،… به خواندن ادامه دهید ›
استخوان های بی زبان
دنیای امروز حدود هشت میلیارد نفر جمعیت دارد. آنها به پنج تا هفت هزار زبان جداگانه سخن میگویند. بسیاری از این زبان ها و بخصوص زبان های هند و اروپایی که مجموع گویشوران آن حدود 3.5 میلیارد نفر است، از… به خواندن ادامه دهید ›
زبان و ژنوم – تحولی نه همیشه موازی
در صفحات گذشته به موضوع تقسیم بندی انسان ها و همچنین جانوران و گیاهان به گروه ها و زیرگروه های مختلف اشاره شده بود. زبانشناسان، زبان های مختلف جهان را نیز به گروه ها و زیر گروه های گوناگون تقسیم… به خواندن ادامه دهید ›
مرزهای سیاسی مرزهای ژنتیک نیستند
هیچ فردی در دنیا حامل ژن هایی نیست که با تکیه بر «دی ان ای» خود بتواند بگوید او متعلق به این یا آن گروه قومی و تباری، مثلا یهودی، ترک، کُرد، ارمنی و غیره است. هیچکدام از آن ادعا… به خواندن ادامه دهید ›
یعنی چه «نژاد»؟
بنا به تعریف دانشمندان ژنتیک و بیولوژی «نژاد به گروهی از انسان ها گفته میشود که بتوانیم آن ها را از دیدگاه بیولوژیک از دیگران تفکیک کنیم».[1] برای اینکه تشخیص ما راجع به «نژاد» نامیدن یک گروه از انسان ها… به خواندن ادامه دهید ›
«ریشه های همه ما از آفریقاست»
نزدیک به همه دانشمندان باستان شناسی و ژنتیک بر آنند که اگر خیلی عقب برویم، خط تولید مثل نیاکان ما به حدود هفت میلیون سال پیش در آفریقا برمیگردد، یعنی زمانی که این خط از خط تولید مثل مشترک ما… به خواندن ادامه دهید ›
پیشا تاریخ آتروپاتن باستان
آنچه که میخوانید، نخستین صفحه های کتاب «از آتروپاتن باستان تا آذربایجان و کردستان» است که در سال 1403 از طرف انتشارات مروارید (تهران) به چاپ رسید. تاریخ نوشتاری یا «مکتوب» آذربایجان و کردستان تقریبا 3000 سال پیش آغاز میشود،… به خواندن ادامه دهید ›
نشر پی دی اف کتاب «ایران و آذربایجان»
عباس جوادی: ایران و آذربایجان در بستر تاریخ و زبان چاپ دوم و به صورت جزئی به روز شده و دیجیتالی (پی دی اف)، مونیخ، پائیز 1403/2024 (چاپ نخست کاغذی لندن، 2016) .دانلود و تکثیر آزاد تنها برای استفاده غیرانتفاعی…. به خواندن ادامه دهید ›
یعنی چه «ایران»؟
هر کس «ایران» خودش را دارد و دلپذیری مسئله هم در این است. ایران من ایرانی است که بعد از شصت سال جدائی، از دیده رفته، ولی از دل نمیرود. همان که ۹۵ در صد پهناوری اش را، شیراز و… به خواندن ادامه دهید ›
«دیکتاتورهای خیرخواه»
آیا در تاریخ «دیکتاتور های خیرخواه» وجود دارند؟ البته وجود دارند. مقاله ای متعلق به دو سال پیش مجله «اشپیگل» آلمان به دستم افتاد که تحلیلی بود دربارهٔ نقش و تاثیر ناپلئون در تاریخ اروپا. این تحلیل اگرچه چیز فوق… به خواندن ادامه دهید ›
موضوع زبان در ۵۰۰ سال پیش
درک تحولات زبانی در ۵۰۰ و خردهای سال گذشته برای ما امروزیها آسانتر از درک ده هزار سال گذشته است. طبیعتا اولین چیزی که از نیمه دوم هزاره دوم یعنی بین سالهای ۱۵۰۰ و ۲۰۰۰ به ذهن اغلب ما میرسد… به خواندن ادامه دهید ›
زبان عربی و گسترش آن
اولین نشانههای زبان عربی و یا باصطلاح «پروتو عربی» در جنوب شبه جزیره عربستان یعنی یمن کنونی پیدا شده است که الفباهای ابتدایی خود را داشتند و بعدها از بین رفتند. عربی کنونی تنها لهجه باقیمانده اما رایج زبانهای شمال… به خواندن ادامه دهید ›
کتاب «ریگ آمو» به صورت پی دی اف
فکر کنم از نظر حقوقی دیگر میتوانم کتاب «ریگ آمو» را که سه سال پیش در لندن منتشر شده بود، به صورت «پی دی اف» و رایگان در اختیار عموم بگذارم. مقدمه کتاب را برای آشنایی علاقمندان در اینجا میگذارم…. به خواندن ادامه دهید ›
عاشورا و نوروز 120 سال پیش
آنچه می خوانید، بخش کوچکی از خاطرات کنسول سابق روسیه تزاری در ایران، پیر پونافیدین و عکس های همسرش «اِما کوشران» است. ترجمه این خاطرات مفصل با عنوان «زندگی در شرق مسلمان» از روسی به انگلیسی توسط اِما کوشران در… به خواندن ادامه دهید ›
درآمد ملاها و سید ها از امور قضایی، زیارت و صدقه در دوره قاجار
آنچه خواهید خواند فصل های بعدی پژوهش دکتر ویلم فلور، دانشمند تاریخ ایران، در باره نقش روحانیان شیعه و بخصوص نمایندگان برجسته آنان یعنی مراجع تقلید و عُلما در اقتصاد قرن نوزدهم ایران یعنی در دوره قاجاراست.* درآمد از امور… به خواندن ادامه دهید ›
حرفه ای های مذهبی شیعه
آنچه خواهید خواند فصل های بعدی پژوهش دکتر ویلم فلور، دانشمند تاریخ ایران، در باره نقش روحانیان شیعه و بخصوص نمایندگان برجسته آنان یعنی مراجع تقلید و عُلما در اقتصاد قرن نوزدهم ایران یعنی در دوره قاجاراست.* قشر بالا و… به خواندن ادامه دهید ›
منتشر شد: تاریخ اختلاط ایرانیان و ترکان
کتاب جدید عباس جوادی با عنوان «تاریخ اختلاط ایرانیان و ترکان» به صورت کتاب چاپی (کاغذی) از طرف انتشارات «آیدین» در تبریز مننتشر شد. (برای تماس با انتشارات روی تصویر بالا کلیک کنید). فهرست مندرجات: پیشگفتار. 7 چند توضیح. 19… به خواندن ادامه دهید ›
اعضای یک پیکر، همه ز یک گوهر
زبان در آتروپاتن «زبان در آتروپاتن» عنوان فصلی از کتاب «از آتروپاتن باستان تا آذربایجان و کردستان» است که در بهار امسال در انتشارات «مروارید» تهران به چاپ رسید. «آتروپاتن» که ریشه نام بعدی «آذربایجان» است، به بخش شمال غربی… به خواندن ادامه دهید ›
فاروق سومر: تاریخ ترک زبان شدن آذربایجان
مقدمه، ترجمه و تلخیص: عباس جوادی پروفسور فاروق سومر یکی از استادان تاریخ در «دانشکده زبان، تاریخ و جغرافیا»ی ما در آنکارا بود. اما او یکی از معتبرترین استادان دانشکده هم بود و در عین حال شهرتی بعنوان «ملیتچی» و… به خواندن ادامه دهید ›
سرگذشت آتروپات و آتروپاتن
شما میتوانید این فصل را نوعی پیوست به دفتر «از کورش تا اسکندر» قبول کنید. چرا؟ زیرا چنانکه گفتیم، در اواخر هخامنشیان، آتروپات که پادشاه محلی ماد بود، به عنوان فرمانده و حاکم ماد در صفوف داریوش سوم برضد اسکندر… به خواندن ادامه دهید ›
اسکندرمقدونی از کجا پیدا شد؟
(از کورش تا اسکندر، بخش سوم) لیدیا، میلِت، ایکونیوم… امروزه این نام های جغرافیایی آناتولی برای ما آشنا نیستند.اما اگر میخواهیم گذشته را بیاموزیم و بدانیم که چه شد که اسکندر مقدونی با لشکر مقدونی و یونانی خود از مقدونیه… به خواندن ادامه دهید ›
سرگذشت زبان ها
همان طور که بسیاری از زبان های باستانی مُرده و جای خود را به زبان های دیگر داده اند، روزی هم خواهد رسید که بسیاری از زبان های زنده کنونی از بین رفته و جای خود را به زبان های… به خواندن ادامه دهید ›
زبان های کوچک و بزرگ
این نوشته فصلی از کتابچه «سرگذشت زبان ها» است که در سال 2014 به صورت مقاله های جداگانه و سپس مجموعه ای در فرمت پی دی اف در «چشم انداز» منتشر شده بود. اکنون که کتاب مزبور برای انتشارچاپی آماده… به خواندن ادامه دهید ›
روز جهانی زبان مادری و ایران
روز جهانی زبان مادری در گفتوگوی «صدای آمریکا» با عباس جوادی، کارشناس زبان و تاریخ افزایش اهمیت و دقت به حقوق همه شهروندان همه کشورهای جهان به زبان های گروه های زبانی کوچک تر ملی؛ خواست و فشار گروه های… به خواندن ادامه دهید ›
ادبیات آذربایجان ایران در قرن بیستم
پروین اعتصامی، چهره برجسته شعر ایران در قرن بیستم، زاده تبریز و بزرگ شده در تهران است و اشعارش را به فارسی نوشته. مولف نامدار اثر معروف «حیدر بابایه سلام»، محمد حسین شهریار، هم به فارسی و هم به ترکی… به خواندن ادامه دهید ›
فردوسی و آذربایجان
ترجمه ترکی آذری شاهنامه فردوسی را میخوانم. مترجم معروف و دانشمند محمد مبارز علی زاده ۲۷ سال زندگی خودرا به ترجمه شاهنامه وقف کرده است. اصل و شکل کامل ترجمه در باکو چاپ شده ولی منتخبی از آن هم در… به خواندن ادامه دهید ›