تحول زبان در ماوراءالنهر
کمی باید به عقب برگردیم تا تحول زبان های ماوراءالنهر را از پیش تا بعد از اسلام به طور مختصر توضیح دهیم. طوری که گفتیم، یکی دو قرن مانده به دوره ساسانیان، زبان شمال ایران یعنی ماد (پَهله یا فَهله)… به خواندن ادامه دهید ›
نوشته‌های تازه
-
باز همان سوال: چرا خراسان؟
چرا خراسان و ماوراءالنهر سردمدار تحول زبان از پهلوی به فارسی معاصر شدند؟ سوالی را که در فصل های پیش درباره علل نقش ویژه خراسان و ماوراءالنهر در قیام های ضد امویان و بعد از آن مطرح کرده بودیم، در… به خواندن ادامه دهید ›
-
فارسی باستان، میانه، معاصر
تعاریف کلی بگذارید ابتدا تعابیر کلی این مبحث را تعریف کنیم. پارسیان و مادها در ابتدا خط و الفبا نداشتند. ادبیات آنها شفاهی و مذهبی-اساطیری بود. در دوره هخامنشیان زبان های خویشاوند ماد ها (مادی) و پارسی ها (پارسی) در… به خواندن ادامه دهید ›
-
از جنوب به شرق، از شرق به غرب
عباس جوادی – وقتی می گوییم فارسی معاصر در ماوراءالنهر و خراسان، مشخصا در دولت سامانیان و پایتخت آن بخارا نُضج گرفت، شاخ و برگ یافت و از آنجا به بقیه ایران گسترش پیدا کرد، دو چیز را نباید… به خواندن ادامه دهید ›
-
گذار از پهلوی به فارسی معاصر
عباس جوادی – گفتیم که از نظر تاریخی، مرحله پارسی باستان تا آخر هخامنشیان ادامه داشت، مرحله زبان پهلوی تا آخر ساسانیان و مرحله فارسی معاصر تقریبا دویست سال پس از حمله اعراب و قبول اسلام در ایران، شروع شد. … به خواندن ادامه دهید ›
-
تولد فارسی نو
زبان فارسی که امروزه در ایران، افغانستان و تاجیکستان با لهجه هایی اندک متفاوت به عنوان زبان گفتار و نوشتار به کار میرود، فارسی «نو»، معاصر یا «دری» نامیده می شود. فارسی کنونی، به عنوان زبانی کتبی، ادبی و یا… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایران، توران و «تورانِ» فردوسی
«توران» به کجا گفته می شود؟ ظاهرا پاسخ این پرسش وابسته به شخص مخاطب آن است، چرا که کلید این پاسخ، نه در تاریخ مکتوب و مُدوَن، بلکه در اساطیر و افسانه ها و شاید هم در جایی بین تاریخ… به خواندن ادامه دهید ›
-
پسرفت خِرَدگرایی
نابغه های سرگردان عباس جوادی – ابوریحان بیرونی (۹۷۳-۱۰۴۸) و ابوعلی سینا (۹۸۰-۱۰۳۷) در اواخر هزاره یکم میلادی دوره جوانی خود را می گذراندند. بیرونی در «بیرون» یعنی حومه پایتخت محلی خوارزم یعنی شهر کاث متولد شده بود و ابن… به خواندن ادامه دهید ›
-
رواج علم و ادب در دوره سامانیان
آنچه که تاکنون درباره سامانیان گفتیم، اصولا سلسله مراتب دودمانی یعنی حکومت امیران مختلف سامانی بود که بعد از مدتی که در ماوراءالنهر و سپس تمام خراسان و حتی برخی ولایات دیگر ایرانی حاکم گردیدند، به تحکیم قدرت خود پرداختند… به خواندن ادامه دهید ›
-
گاهشمار تاریخ ایران و ماوراءالنهر تا سال ۱۵۰۰
۱۵۰۰-۱۰۰۰ پ.م. مهاجرت اقوام هند و ایرانی (آریایی) از جمله مادها و پارسی ها و سپس پارتی ها از آسیای میانه و جنوب روسیه به شبه قاره هند و فلات ایران. ۱۱۰۰-۱۰۰۰ تاریخ احتمالی تولد پیامبر زرتشت (بنابر بعضی روایات)…. به خواندن ادامه دهید ›
-
مقام ایرانیان، اعراب و ترکان در دوره طلایی دانش
عباس جوادی – در فصل های گذشته این سلسله گفتار گفتیم که براستی هم اکثر دانشمندان پانصد سال نخست اسلام و بخصوص دویست سال (800-1000 م) دوره طلایی دانش در اسلام نه عرب، بلکه «عجم» یعنی غیرعرب و بخش مهمی… به خواندن ادامه دهید ›
-
خاطره ای از دکتر جلال متینی و دکتر جواد هیئت
عباس جوادی – این مقاله در اصل از تابستان سال 2014 است که آن را «به روز» کرده ام. حتی در آن سال هم این موضوع تا حد زیادی کهنه و تبدیل به خاطره شده بود. موضوع بر سر کتابی… به خواندن ادامه دهید ›
-
دوره طلایی دانش در اسلام
یک کتابخانه عمومی در بغداد قرن 13، کتابخانه ملی فرانسه عباس جوادی – هنگامی که مامون در سال 819 م پس از جنگی خونین با برادرش امین از مرو به بغداد بازگشت و بر تخت خلافت نشست، چندان کسی از… به خواندن ادامه دهید ›
-
از مرو تا بغداد
عباس جوادی – در سال 193 ق (809 م) هارون الرشید، پنجمین خلیفه عباسی، که متولد شهر قدیمی ری در نزدیکی تهران کنونی بود و برای سرکوب برخی شورش های ضد حکومتی از عراق به خراسان آمده بود، در توس… به خواندن ادامه دهید ›
-
اقلا ترکی خودمان را یاد بگیرید
طرح دیگری از ابوالفضل بهادری (باز نشر از 7 دسامبر 2013) عباس جوادی – مرحوم عبدالجواد فلاطورى که یکی از استادان اصلی من در رشته شرقشناسی دانشگاه کلن آلمان بود یک بار در یک صحبت خصوصی با اشاره به کسانی… به خواندن ادامه دهید ›
-
افترا ها علیه مدیران سابق رادیو آزادی بی پایه و مغرضانه هستند
عباس جوادی ژوئن 2020 یک سال و سه ماه پیش با انتشار مقاله ای به قلم پیتر لئونارد در تارنمای «اوراسیا نت» و «نامه سرگشاده» ای به قلم ادوارد لِمون در تارنمای «دمکراسی باز» معرکه و کمپینی مبتنی بر اتهامات… به خواندن ادامه دهید ›
-
ابن خلدون و نقش «عصبیّت»
عباس جوادی – در ادامه بحث پیشین در باره درخشش ویژه خراسان و ماوراءالنهر در دوره عباسیان (مقاله پیشین این سلسله گفتار) سوال دیگری که می توان در باره درخشش ویژه خراسان و ماوراءالنهر در دوره عباسیان پرسید، مربوط به… به خواندن ادامه دهید ›
-
چرا خراسان و ماوراءالنهر؟
عباس جوادی – چرا خراسان و ماوراءالنهردر سال 750 میلادی مرکز مقاومت و سپس انقلاب بر ضد حاکمیت امویان شد؟ به جز جنبش بابک خرمدین در آذربایجان اکثر جنبش های ضد خلافت از شرق بپاخاسته بودند. بدون شک دوری خراسان… به خواندن ادامه دهید ›
-
دهقان و ترك و تازی
عباس جوادی – در آمریکا وقتی کسی میگوید «من آمریکائی هستم»، اصلش میتواند به سرخ پوستان بومی آمریکا وصل باشد، یا از ایرلند و انگلستان باشد، یا سیاه پوست و یا چینی باشد. اما همه آنها آمریکائی هستند و خود… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان ترکی در روزگار صفویان
آنچه می خوانید بخشی از مقدمه کتاب «فرهنگ ترکی جغتائی، رومی، قزلباشی، روسی و قلماقی» تالیف محمد رضا و عبدالجلیل نصیری (دوره صفویه) است که به کوشش، تصحیح و با مقمه های مفصل دکتر حسن جوادی و ایرانشناس معروف هلندی… به خواندن ادامه دهید ›
-
ابومسلم و انقلاب عباسی
عباس جوادی – در اواخر خلافت اموی دو گروه اصلی که پیوسته امویان را غاصب خلافت می شمردند، فعالیت خود برای سرنگون کردن امویان را افزودند. یکی از آنان شیعیان علوی بودند که خلافت و امامت را حق موروثی و… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایران صد و بیست سال پیش
پیشگفتار این اثر به اصطلاح «چاپ دوم» و کمی تصحیح شده خلاصه خاطرات کنسول پادشاهی روسیه در ایران 120 سال پیش، پیر پونافیدین است که قبلا در تارنمای «چشم انداز» با عنوان «صد سال پیش در سرزمین شیر و خورشید»… به خواندن ادامه دهید ›
-
سامانیان و دوره شکوفایی
بنیانگذار دودمان سامانیان «سامان خُدات» (خداه، خدا) به روایتی حاکم روستای سامان در نزدیکی بلخ و از دهقانان یعنی زمینداران بانفوذ بومی و ایرانی تبار بود. او از تبار بهرام چوبین از سرداران شورشگر ساسانی محسوب می شد که در… به خواندن ادامه دهید ›
-
در باره ریشه نام تاجیک
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) عباس جوادی – نام و تعبیر «تاجیک» به معنی نام بخش مهمی از مردم ماوراءالنهر که فارسی زبان هستند، در اوایل اسلام در ماوراءالنهر متداول شده است. اما ریشه نام «تاجیک» به… به خواندن ادامه دهید ›
-
خراسان: سرنوشت ساز خلافت
عباس جوادی – انتقال قدرت از اُمویان به عباسیان که در سال 132 هجری و یا 750 میلادی با کمک ایرانیان و بخصوص جنبش ابو مسلم خراسانی انجام گرفت، در هر منطقه و ولایت خلافت اسلامی فرق می کرد. مثلا… به خواندن ادامه دهید ›
-
میهن دوستی ایرانی «ناسیونالیسم» اروپایی نیست
برنامه » ناسیونالیسم و ایرانیت، ابزار مبارزه؟» با دکتر عطا هودشتیان، خانم فری ناز آرین فر و عباس جوادی، در برنامه پرگار بی بی سی، مثل همیشه با اجرای جناب داریوش کریمی نظر بنده در این باره: بسیاری بحث‌های روشنفکری… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایرانیان میان اعراب و ترک‌ها
(بخش پنجم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») آشنایی های نخستین با اعراب و اسلام عباس جوادی – می‌دانیم که ایرانیان، مدت‌ها پیش از ظهور اسلام، یعنی از دوره ساسانیان آشنایی دیرینی با همسایگان شمال‌شرقی خود ترک‌ها… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایرانشناسی و زبانشناسی تاریخی در ایران
متنی که می خوانید، مصاحبه کتبی با یکی از نشریه های داخل ایران (نامش محفوظ) است که هنوز به چاپ نرسیده است. برای آغازبحث، ایرانشناسی را در چه مقولاتی تقسیم بندی می کنید و با توجه به این مقولات، ایران… به خواندن ادامه دهید ›
-
فراز و فرود خوارزم
جایگاه ماوراءالنهر و خوارزم در آسیای میانه عباس جوادی – در فصل گذشته از فروپاشی دولت سامانیان و جایگزین شدن آن با دو دودمان ترک آسیای مرکزی سخن گفتیم: قراخانیان در ماوراءالنهر و غزنویان در خراسان و بخش های وسیعی… به خواندن ادامه دهید ›
-
ماوراءالنهر پیش از اسلام
Abbas Djavadi – The Pebbles of the Oxus: Central Asia in Early Islamic Centuries, Part 1: Before Islam ( بخش یکم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان در اوایل اسلام»، مقدمه در این لینک) ماوراءالنهر پیش از اسلام 1500 سال… به خواندن ادامه دهید ›
-
صد سال نخست اسلام در ماوراءالنهر
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) عباس جوادی – (بخش دوم از رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام»، بخش پیشین در این لینک) ده سال پس از نبرد نهاوند در سال 642 و پیروزی بر… به خواندن ادامه دهید ›
-
آذربایجان، ۱۲۰۰ سال پیش، در المسالک والممالک
عباس جوادی – همانگونه که در غرب، استرابوی یونانی (63پ م-23م) را پدر جغرافیاشناسی معاصر غربی-اروپایی می شمارند، در شرق مسلمان نیز ابن خردادبه ایرانی (ابوالقاسم عبیدالله بن خردادبه و یا «ابن خرداذبه»، 211 تا 300ق و یا 826 تا… به خواندن ادامه دهید ›
-
تجربه ترکیه و باکو در تغییر الفبا
(بخش چهارم و پایانی از پرسش و پاسخی با یکی از هموطنان مقیم ایران که در حوزه تحصیل، سوادآموزی و نقش زبان در آن بررسی می کند.) با توجه به این که در هنگام ساختن خط و الفبای جدید لاتین… به خواندن ادامه دهید ›
-
نمایش مصوت های ترکی با خط و املای فارسی
(بخش سوم از پرسش و پاسخی با یکی از هموطنان مقیم ایران که در حوزه تحصیل، سوادآموزی و نقش زبان در آن بررسی می کند.) پرسش سه: گفته می شود که زبان ترکی استانبولی، دارای ویژگی های آوایی است (… به خواندن ادامه دهید ›
-
دستاورد ترکیه در تغییر الفبا
(بخش دوم از پرسش و پاسخی با یکی از هموطنان مقیم ایران که در حوزه تحصیل، سوادآموزی و نقش زبان در آن بررسی می کند.) پرسش دوم : دستاورد ترکیه در دوره ترکان جوان و آتاترک از دگرگونی در خط… به خواندن ادامه دهید ›
-
حدود و مرزهای تاریخی آذربایجان
نقشه روسی آتروپاتن، آلبانیا و ارمنستان از این منبع به نقل از ویکی پدیا: Всемирная история. Том 2. (1956 год) در باره حدود و مرزهای تاریخی آذربایجان چه می توانید بگویید؟ در این مورد باید سه نکته مهم را در… به خواندن ادامه دهید ›
-
نام آذربایگان و آذربادگان در «ویس و رامین»
دو فرزند آمدش زان ماه پیکر — چو مامک خوب و چون بابک دلاور دو خسرو نامشان خورشید و جمشید — جهان در فرّ هر دو بسته امید زمین خاوران دادش به خورشید — زمین باختر دادش به جمشید یکی… به خواندن ادامه دهید ›
-
گفتگو در باره تحصیل کودکان ترکی زبان در مدارس
آنچه می خوانید بخش نخست پرسش و پاسخی است با یکی از هموطنان مقیم ایران که در حوزه تحصیل، سوادآموزی و نقش زبان در آن بررسی می کند. در این رهگذر دقت مخاطب من بخصوص معطوف به موضوع زبان نخست… به خواندن ادامه دهید ›
-
نام و حدود ایران، ثبت یکهزار و یکصد سال پیش
از«مقدمه شاهنامه ابومنصوری» (۳۴۶ ق.، ۹۵۷ م.، دوره سامانیان) – توضیحات داخل کمانک و یا پرانتز از «چشم انداز» است. «.. اكنون یاد كنیم از كار شاهان و داستان ایشان از آغاز كار، آغاز داستان، هر كجا آرامگاه مردمان بود… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایران در «یادگار زریران»
عباس جوادی – در حماسه کوتاه «یادگار زریران» که متن پارسی میانه آن در دسترس است، طبق شمارش من، هفده بار نام «ایران» و چهار بار نام «ایرانشهر» ذکر شده است. در این موارد، نام «ایران»، هم به معنای سرزمین… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترک ها چگونه مسلمان شدند؟
دشت های شمال – استپ های اوراسیا درآمد ترک‌ها چگونه مسلمان شدند؟ این پرسش که به ظاهر کوتاه و آسان می نماید، به پاسخ مفصل تری نیاز دارد. در این رهگذر لازم است اشاره ای به ابتدای پیدایش ترک‌ها در… به خواندن ادامه دهید ›
-
موضوع زبان در دوره فرقه دمکرات آذربایجان
در دوره حکومت یک‌ساله «فرقه دمکرات آذربایجان» (۱۳۲۴-۲۵)، تدریس و آموزش زبان مادری در میان موضوع‌هایی بود که از نگاه سیاسی و تبلیغاتی اهمیتی درجه اول پیدا کرد. هسته مرکزی تبلیغات فرقه دمکرات در تبریز و حزب کمونیست آذربایجان در… به خواندن ادامه دهید ›
-
صد سال پیش در میان کُردها
صد سال پیش در سرزمین شیر و خورشید از کتاب: زندگی در شرق مسلمان (1911) نوشته: پیر پونافیدن ترجمۀ انتخابی و آزاد: عباس جوادی بخش هشتم: در میان کردها پس از بازدید از خرابه‌های تمدن باستانی بابل در جنوب بغداد،… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان در گذر زمان
زبان آذربایجان در گذر زمان عباس جوادی یادداشت آنچه که می‌خوانید پاسخ‌های دکتر عباس جوادی به کم و بیش صد پرسش در باره زبان آذربایجان در بستر تاریخ و فرهنگ ایران و منطقه است. پرسش‌ها را «حمید آستانه» طرح و… به خواندن ادامه دهید ›
-
آذربایجان یا «آزربایجان»؟
چرا بعضی‌ها «آزربایجان» می‌نویسند؟ دلیل این را باید از کسانی پرسید که این کار را می‌کنند. البته در گذشته، مثلا در کتاب‌های عثمانی از جمله در «سیاحتنامه» اولیاء چلبی آذربایجان را اکثرا به درستی «آذربایجان» و گاه هم در همان… به خواندن ادامه دهید ›
-
انسان باستان
پیشگفتار مترجم این کتاب حدودا صد سال پیش از سوی تاریخدان، نقاش، نویسنده و روزنامه نگار هلندی-آمریکائی هندریک ویلم وان لون نوشته شده است. با این کتاب وان لون میخواهد بقول خودش سرگذشت «شش هزار سال پیش» انسان ها را… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان های کوچک و بزرگ
طوری که در بخش های گذشته هم دیدیم، روند پیدایش و تثبیت زبان ها معمولا (اگرچه نه همیشه) از درون لهجه های موجود زبان ها بر میاید. یعنی یک یا دو لهجه با تاثیرات متقابل با دیگر لهجه ها طی… به خواندن ادامه دهید ›
-
یعنی چه «ایران»؟
عباس جوادى – هر کس «ایران» خودش را دارد و دلپذیری مسئله هم در همین است. ایران من ایرانی است که بعد از پنجاه و اندى سال جدائی، از دیده برفت، ليك از دل نرود. همان که ۹۵ در صد پهناوری اش… به خواندن ادامه دهید ›
-
ارامنه، ترک ها و خصومتی صد ساله
While only a few extreme nationalists dispute the mass killings of Armenians, some liberals have recognized it as a ‹genocide.› Most Turkish intellectuals, political analysts, and historians believe that local Armenians, with the help of Russia, were trying to create… به خواندن ادامه دهید ›
-
نقش قبایل ترک در ابتدای صفوی
عباس جوادی – در مقاله های قبل هم گفته بودیم. در قدرت گرفتن شاه اسماعیل و تاسیس سلسله صفویان در ایران که سرآغاز «ایران نو» بعد از اسلام بود، قبایل ترک که هنوز کاملا یکجا نشین نشده بودند نقش کلیدی… به خواندن ادامه دهید ›
-
عاشورا و نوروز 120 سال پیش
آنچه می خوانید، بخش کوچکی از خاطرات کنسول سابق روسیه تزاری در ایران، پیر پونافیدین و عکس های همسرش «اِما کوشران» است. ترجمه این خاطرات مفصل با عنوان «زندگی در شرق مسلمان» از روسی به انگلیسی توسط اِما کوشران در… به خواندن ادامه دهید ›
-
اهمیت خراسان و ماوراءالنهر در اوایل اسلام
درآمد (مقدمه رشته گفتار «ایرانیان و ترکان در اوایل اسلام») تاریخنگاران در بررسی گذشته سرزمین ها و اقوام مختلف، برخی دوره های تاریخی را «سرنوشت ساز» می نامند، چرا که تحولات رنگارنگ وپرفراز و نشیب این دوره ها بر سرنوشت… به خواندن ادامه دهید ›
-
اسلام ایرانیان، اسلام ترکان
(بخش نُهم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») سال های 800 تا 1000 میلادی… روش اسلام آوردن ترکان صحرانشین از آنچه که میان ایرانیان و ترکان یکجا نشین ماوراءالنهر دیدیم، فرق می کند. برخلاف ماوراءالنهر، قبول اسلام… به خواندن ادامه دهید ›
-
اسلام و ترک‌های دشت ها
(بخش هشتم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان در اوایل اسلام») عباس جوادی – صد سال پس از نخستین حمله‌های اعراب به ماوراءالنهر، در سال‌های 750، اکثریت ایرانی تبار مردم ماوراءالنهر کم و بیش مسلمان شده‌بودند. ترک‌های بومی ماوراءالنهر اقلیت کوچکی… به خواندن ادامه دهید ›
-
به زوری، به زاری، به زر
(بخش هفتم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») «تنها با شمشیر و شلاق»؟ عباس جوادی – تقریبا هشتاد سال پس از ظهور اسلام، یکی از سرداران خلیفه اموی بنام قُتیبه بن مسلم حاکم خراسان و ماوراءالنهر شد…. به خواندن ادامه دهید ›
-
راه دراز مسلمان شدن ترک‌ها
(بخش ششم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») عباس جوادی – آیا ترک‌ها در مدتی کوتاه، به گونه‌ای مسالمت آمیز و حتی داوطلبانه و در اثر جاذبه امپراتوری عربی-اسلامی، تجارت و همسایگی با ایرانیان نومسلمان به اسلام… به خواندن ادامه دهید ›
-
پس از پیروزی اسلام
(بخش چهارم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») عباس جوادی – سال 750 میلادی آغاز روندی بسیار مهم، پیچیده و سیصد-چهار صد ساله در تاریخ اسلام و از آن جمله ماوراءالنهر و خراسان است که «دروازه ورود… به خواندن ادامه دهید ›
-
باورهای پیشا اسلامی ترک ها
عکس یک شمن از منطقه آلتای در سال های 1930 (بخش دوم از سلسله گفتار «ترک‌ها چگونه مسلمان شدند؟»، بخش پیشین در این لینک) عباس جوادی – درباره باورهای ماوراء طبیعی و دینی ترک ها پیش از اسلام به ناچار… به خواندن ادامه دهید ›
-
Richard N. Frye: History of the Persian Language in the East
;Generously provided by the personal website of late Professor Frye http://www.richardfrye.org © :CLICK HERE FRYE_History of the Persian Language in the East_FULL
-
عجز تجربه
عباس جوادى – زمانی نویسنده آلمانی والتر بنیامین گفته بود: «اعتبار بازار تجربه نزول کرده است. ما مرتبا فقیرتر میشویم. ما مرتبا تکه ای از میراث انسانی خود را به دور می اندازیم.» این، حرف دوره جنگ جهانی دوم، یعنی… به خواندن ادامه دهید ›
-
«زبان ما برتر از زبان های دیگر است!»
عباس جوادی – دوستی تعریف می‌کرد که یکی از استادان زبان فارسی که دوست داشت برای هر لغتی یک ریشه فارسی پیدا کند، می‌گفت واژه «ویسکی» در اصل «و سه یکی» بوده، چرا که «سه قسمت آن الکل است که… به خواندن ادامه دهید ›
-
خلفای عرب و نایبان آنان
وقتی اعراب ایران ساسانی را شکست داده، دولت خود را گسترش بخشیدند، از نگاه اداری امپراتوری عربی-اسلامی را کم و بیش به سبک امپراتوری ساسانیان به ایالات بزرگ و این ایالات را به ولایت های کوچک تر تقسیم نمودند. هر… به خواندن ادامه دهید ›
-
پذیرش و گسترش اسلام در ماوراءالنهر
(بخش چهارم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان در اوایل اسلام) عباس جوادی – امروزه دین اکثریت مردم ماوراءالنهر یعنی ازبکستان و تاجیکستان کنونی اسلام است. اکثر مسلمانان سنّی و پیرو مذهب حنفی هستند، اگرچه شیعه امامیه واسماعیلیه نیز در برخی… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایرانیان می روند، ترکان می آیند
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) عباس جوادی – در اواخر هزاره یکم میلادی امیران سامانی دیگر عملا نظارت بر دولت را در خراسان و حتی ماوراءالنهر از دست داده بودند. امیران سامانی هرچند رسما نمایندگان خلیفه بغداد… به خواندن ادامه دهید ›
-
خراسان سرنوشت خلافت را تعیین میکند
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) (بخش سوم از رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام»، بخش پیشین در این لینک) (در بخش گذشته از شورش های ضد خلافت عربی امویان در خراسان و ماوراءالنهر، فروپاشی… به خواندن ادامه دهید ›
-
منابع اصلی «ماوراءالنهر در اوایل اسلام»
منابع اصلی رشته نوشته های «ماوراءالنهر در اوایل اسلام» منابع مرجع و دانشگاهی درباره ماوراءالنهر در ششصد سال نخست پس از ظهور اسلام، بسیارند. منابعی که فقط یکی دو بار استفاده شده اند، نه در این فهرست، بلکه تنها در… به خواندن ادامه دهید ›
-
نام ها، شیفتگی سیاسی و یا خودشيرينى
در باکو وقتی بار اول نام «انقلاب» و «تراکتور» را شنیدم درست نفهمیدم. یکی هم رفته بود مکه و شده بود «حاجی انقلاب»! این نام ها در زمان شوروی مُد شد – گویا و یا شاید هم واقعا بخاطر شیفتگی… به خواندن ادامه دهید ›
-
نقش کوچ اعراب به ایران پس از اسلام
حمله اعراب مسلمان به ایران و در هم شکستن امپراتوری ساسانی میان سال های 633 و 651 میلادی، حاکمیت نظامی، سیاسی و مالی خلافت عربی بر ایران را برقرار نمود. به طور همزمان، دین نو یعنی اسلام و زبان عربی… به خواندن ادامه دهید ›
دستههای ویژه
مقاله های قدیمی ›
-
تغییر الفبا در جمهوری آذربایجان
29.12.2015
-
جملات سوالی در ترکی
02.10.2013
-
سه معیار پیشرفت ترکی آذربایجانی ایران
26.07.2013
ماوراءالنهر و اسلام ›
-
تحول زبان در ماوراءالنهر
14.10.2020
-
باز همان سوال: چرا خراسان؟
13.10.2020
-
فارسی باستان، میانه، معاصر
12.10.2020
ماد و آتروپاتن ›
-
ماد و آتروپاتن: درآمد
12.12.2016
-
درباره ماد و «ماد کوچک» و یا آتروپاتن
12.12.2016
-
اقوام آتروپاتن تا دوره ماد ها کدامند؟
12.12.2016
نقشه ها ›
-
اطلس تاریخی ایران
22.03.2016
-
چند نقشه تاریخى ایران و منطقه
08.03.2015
-
ترکمنچای – پایان حاکمیت ایران برقفقاز
15.02.2015
یادداشت ›
-
خاطره ای از دکتر جلال متینی و دکتر جواد هیئت
05.08.2020
-
اقلا ترکی خودمان را یاد بگیرید
23.06.2020
-
میهن دوستی ایرانی «ناسیونالیسم» اروپایی نیست
07.12.2019
گلستان و ترکمنچای ›
-
۲۰۰سال پس از عهدنامه «گلستان»
12.10.2013
-
جدل بر سر «سند مالکیت» نظامی گنجوی
04.09.2013
-
Gülüstan Müahidesi — Keçmiş Artıq Keçmişdir
02.09.2013
انسان باستان ›
-
انسان باستان
18.01.2016
-
انسان پیشا تاریخ
18.01.2016
-
دنیا سرد میشود
18.01.2016
اولیا چلبی ›
-
ایران ۳۷۰ سال پیش از نگاه سیاح عثمانی اولیاء چلبی
03.03.2018
-
ایران ۳۷۰ سال پیش از نگاه یک سیاح عثمانی: قره باغ و نخجوان
25.01.2018
-
زبان نخجوان و تبریز 400 سال پیش
17.01.2014
ادبیات ›
-
یونس امره – شاعر انسان گرا
04.11.2016
-
صابر و معجز
10.03.2015
-
ادبیات آذربایجان ایران در قرن بیستم
05.02.2015
از ۲۱ آذر تا ۲۱ آذر ›
-
«گزارش پایباس» یک ماه پس از سقوط فرقه دمکرات
15.04.2018
-
موضوع زبان در دوره فرقه دمکرات آذربایجان
28.02.2018
-
نامه پیشه وری به استالین و آخرین تقلای فرقه
25.11.2017
تاریخ ›
-
ایرانشناسی و زبانشناسی تاریخی در ایران
07.12.2018
-
ریشه یابی نام «آذربایجان»
26.05.2018
-
ترک ها چگونه مسلمان شدند؟
15.03.2018
تحصیل زبان مادری ›
-
تجربه ترکیه و باکو در تغییر الفبا
21.08.2018
-
نمایش مصوت های ترکی با خط و املای فارسی
20.08.2018
-
دستاورد ترکیه در تغییر الفبا
19.08.2018
ترک ها و اسلام ›
-
خراسان: سرنوشت ساز خلافت
18.01.2020
-
اسلام ایرانیان، اسلام ترکان
30.11.2019
-
اسلام و ترک‌های دشت ها
13.11.2019
ترکیه، جمهوری آذربایجان و آسیای میانه ›
-
سامانیان و دوره شکوفایی
18.02.2020
-
در باره ریشه نام تاجیک
27.01.2020
-
نام ها، شیفتگی سیاسی و یا خودشيرينى
15.09.2018
ترجمه ها ›
-
ایران صد و بیست سال پیش
23.02.2020
-
مقام سیدها در تاریخ ایران
06.01.2018
-
عوامل فراز و فرود تمدن ها
06.08.2016
دورانت ›
-
دورانت: سیاست و هنر در ایران صفوی
11.02.2016
-
دورانت: شاه عباس بزرگ
10.02.2016
-
دورانت: چالش اسلام ۱۵۶۶-۱۶۴۸
07.02.2016
دگرگشت زبان آذربایجان و آناتولی ›
-
صفوه الصفا و زبان باستان آذربایجان
21.08.2015
-
ترک زبان شدن آذربایجان و آناتولی
02.07.2015
-
دگرگشت زبان چیزی عادی است
18.03.2015
زبان و ادبیات ›
-
زبان ترکی در روزگار صفویان
09.04.2020
-
تاثیر ترکی استانبولی به «فارسی خان والده»
30.11.2017
-
درباره زبان های التصاقی
22.02.2017
زبان آذربایجان در گذر زمان ›
-
زبان آذربایجان در گذر زمان
06.06.2017
-
جغرافیای تاریخی و نام آذربایجان
06.06.2017
-
زبان آذربایجان پیش از ماد ها
06.06.2017
زبان، هویت و ملیت ›
-
دهقان و ترك و تازی
21.04.2020
-
دو افشار یزدی، محمود و ایرج افشار
13.05.2018
-
ایران باستان و ایران معاصر، پرشیا و ایران
02.05.2018
سیاحتنامه ها و خاطرات ›
-
سران فرقه دمکرات از نگاه دکتر جهانشاهلو
21.11.2017
-
صد سال پیش در سرزمین شیر و خورشید
19.10.2017
-
خاطره ژانویه خونین 1990 در باکو
20.01.2015
سرگذشت زبان ها ›
-
سرگذشت زبان ها
01.10.2015
-
منابع و تعاریف
01.10.2015
-
مهاجرت و کوچندگی
01.10.2015
