زبان در ماد و آتروپاتن
دقیقا نمی دانیم همه قبایل بومی و پیشا ایرانی که بین دو تا یک هزار سال پیش از میلاد (یعنی چهار تا سه هزار سال پیش) در جغرافیای آذربایجان و کردستان میزیستند، به چه زبانی سخن می گفتند. اورارتویی را… به خواندن ادامه دهید ›
نوشته‌های تازه
-
زبان و سرزمین مادها
در ابتدا تکرار چکیده کوتاهی از آنچه که می دانیم، دور از فایده نیست. زبان های باستانی ایران که تا سیصد، چهار صد سال پیش از میلاد به کار می رفتند، به دو گروه تقسیم می شوند. گروه نخست عبارت… به خواندن ادامه دهید ›
-
چگونه ترک ها ایرانی و ایرانیان ترک شدند؟
در کتاب «ریگ آمو» تحولات فاصله زمانی سال های 650 تا 1250 م. یعنی تا دوره حمله مغول را بررسی کردیم. یک مشخصه مهم این دوره در آن بود که پس از سامانیان، سلاطین و امیران اصالتا ترک (دیرتر مغول… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایرانی شدن ایران
عباس جوادی – مورخ اتریشی گئورگ هوسینگ در سال 1909 نوشته بود: «ریشه درختی که شاخه های گوناگون ایرانیان از آن برآمده و رشد کرده، در آغاز در خاک فلات ایران نبود.» (1) به عبارت دیگر، به اصطلاح «اورهایمات» (2)… به خواندن ادامه دهید ›
-
کتاب «ریگ آمو» منتشر شد
کتاب «ریگ آمو – ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر از اسلام تا حمله مغول» به قلم عباس جوادی (263 ص) از سوی «نشر مهری» منتشر شد. جزئیات پخش و فروش این کتاب را از تارنمای «نشر مهری» (این لینک) می توان… به خواندن ادامه دهید ›
-
از مرو تا بغداد
عباس جوادی – در سال 193 ق (809 م) هارون الرشید، پنجمین خلیفه عباسی، که متولد شهر قدیمی ری در نزدیکی تهران کنونی بود و برای سرکوب برخی شورش های ضد حکومتی از عراق به خراسان آمده بود، در توس… به خواندن ادامه دهید ›
-
دوره طلایی دانش در اسلام
یک کتابخانه عمومی در بغداد قرن 13، کتابخانه ملی فرانسه هنگامی که مامون در سال 819 م. پس از جنگی خونین با برادرش امین از مرو به بغداد بازگشت و بر تخت خلافت نشست، چندان کسی از نزدیکان و بزرگان… به خواندن ادامه دهید ›
-
پسرفت خِرَدگرایی
نابغه های سرگردان ابوریحان بیرونی (973-1048 م.) و ابوعلی سینا (980-1037 م.) در اواخر هزاره یکم میلادی دوره جوانی خود را می گذراندند. بیرونی در «بیرون» یعنی حومه پایتخت محلی خوارزم، شهر کاث متولد شده و ابن سینا، هفت سال… به خواندن ادامه دهید ›
-
صد سال نخست اسلام در ماوراءالنهر
ده سال پس از نبرد نهاوند در سال 642 م. و پیروزی بر ایران ساسانی، اعراب به آمودریا رسیده بودند. مرکز خراسان، مرو، در سال 651 م. سقوط کرده بود، اما تا تسخیر آن سوی آمودریا یعنی ماوراءالنهر دستکم پنجاه… به خواندن ادامه دهید ›
-
دین و دولت در عهد سلجوقی
هنگامیکه سلجوقیان در سال 1040 م. برسر کار آمدند، از نظر زندگی سیاسی و اجتماعی، شهرهای ماوراءالنهر و ایران میان گروه های مختلف مذهبی و قومی تقسیم شده بود که هر کدام در محله های خاص خود زندگی می کردند…. به خواندن ادامه دهید ›
-
گاهشمار تاریخ ایران و ماوراءالنهر تا سال ۱۵۰۰
(از ابتدا تا قرن شانزدهم. تاریخ های داده شده تقریبی و میلادی هستند.)
-
دولتداری ترکی-ایرانی
از قرن یازدهم به بعد ترکها از دشت های آسیای میانه به ماوراءالنهر و از آنجا به خراسان و مابقی جهان اسلام نفوذ نمودند. این ترکها که اکثرا عبارت از قبایل اُغوز و بخشی از قبچاق ها بودند، از دیگر… به خواندن ادامه دهید ›
-
تحول زبان فارسی
زبان فارسی که امروزه در ایران، افغانستان و تاجیکستان با لهجه هایی اندک متفاوت به عنوان زبان گفتار و نوشتار به کار میرود، فارسی «نو»، معاصر یا «دری» نامیده می شود. فارسی کنونی، به عنوان زبانی کتبی، ادبی یا رسمی،… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایران، توران و «توران» فردوسی
جغرافیای تقریبی سرزمین اسطوره ای توران «توران» به کجا گفته میشود؟ در زبان فارسی معاصرمعروف ترین و جدید ترین اثری که از سرزمینی بنام «توران» نام میبرد، شعر معروف سیاوش کسرائی با عنوان «آرش کمانگیر» است، جائی که میگوید آرش… به خواندن ادامه دهید ›
-
دشت های اوراسیا: هزار و ششصد سال کوچ و امتزاج
در هزاره اول پیش از میلاد، ماد ها و سپس پارسیان هخامنشی امپراتوری خود را تاسیس کرده بودند که هسته اصلی آن در فلات ایران بود. در حالیکه در باره ایران بخصوص از تاسیس هخامنشیان به بعد اطلاعات تاریخی و… به خواندن ادامه دهید ›
-
قبیله گرایی در تاریخ ایران
A Design by Abol Bahadori سرنوشت اولاما خان (اولامه خان)، یکی از سران ایل «تکه لو» ی ترکمن در زمان کشاکش صفوی و عثمانی بسیار آموزنده و عبرت آمیز است. طایفه اولاما خان هنگام کوچ و اسکان ایلات و قبایل… به خواندن ادامه دهید ›
-
کشمکش یکجانشینان و کوچ نشینان در تاریخ آسیای مرکزی
عباس جوادی – در مقاله های پیشین هم گفته بودیم که ماوراءالنهر یعنی سرزمین های میان دو رود آمودریا و سیردریا و حتی مناطق نزدیک و همجوار آن مانند مرو، بلخ، چاچ (تاشکند) و فرغانه و نهایتا خوارزم همه آسیای… به خواندن ادامه دهید ›
-
پنج تنِ «مثلث طوس، بلخ و نیشابور»
نظام المُلک و غزالی غزنویان، سلجوقیان و وزیران آنان به دلیل وفاداری بی چون و چرای خود به تسنن و مخصوصا مذاهب حنفی و شافعی، تسنن را در مقابل مذاهب دیگر، بخصوص اسماعیلیان و دیگر جریان های شیعه تقویت نمودند…. به خواندن ادامه دهید ›
-
مصاحبه با «فصلنامه خاطرات سیاسی» در باره جریان فرقه دمکرات
مصاحبه «فصلنامه خاطرات سیاسی» چاپ تهران (سال سوم، شماره 11، زمستان 1399) با عباس جوادی در باره حکومت یکساله «فرقه دمکرات آذربایجان» به رهبری پیشه وری، شماره ویژه فصلنامه تحت عنوان «یک سده تکاپوی جامعه مدنی» در باره مهم ترین… به خواندن ادامه دهید ›
-
گلستان و ترکمنچای، ۱۸۱۳ و ۱۸۲۸
عباس جوادی و ناطق زینالوف – دوم اسفند برابر با ۲۱ فوریه سالگرد امضای قرارداد «ترکمنچای» بین ایران و روسیه است. در زمستان سال ۱۸۲۸ متن عهدنامه را از طرف «اعلیحضرت قضا قدرت، پادشاه اعظم والاجاه، امپراطور اکرم شوکت دستگاه،… به خواندن ادامه دهید ›
-
ماوراءالنهر پیش از اسلام
1500 سال پیش، مدتی مانده به ظهور اسلام و سپس گسترش آن به خاورمیانه، ایران و ماوراءالنهر، مردمی که میان آمودریا و سیردریا می زیستند، دولتی متشکل و واحد نداشتند. از خوارزم تا بخارا، از سمرقند، تا چاچ (به عربی… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترک ها در دنیای اسلام
آنگونه که در فصل های گذشته دیدیم، آشنایی ایرانیان با ترکان به دوره ساسانیان و روابط آنان با دولت «گوک تورک» در آسیای مرکزی برمیگردد[1]. اما مناسبات ایرانیان و ترکان در دوره پیش از اسلام به مراتب محدود تر از… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایرانیان می روند، ترکان می آیند
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) در اواخر هزاره یکم میلادی امیران سامانی دیگر نظارت بر دولت را در خراسان و حتی ماوراءالنهر از دست داده بودند. آنها هنوز رسما نمایندگان خلیفه بغداد در خراسان و ماوراءالنهر بودند…. به خواندن ادامه دهید ›
-
فراز و فرود خوارزم
جایگاه ماوراءالنهر و خوارزم در آسیای میانه در فصل گذشته از فروپاشی دولت سامانیان و جایگزین شدن آن با دو دودمان ترک آسیای مرکزی سخن گفتیم: قراخانیان در ماوراءالنهر و غزنویان در خراسان و بخش های وسیعی از ایران و… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترک ها چگونه مسلمان شدند؟
دشت های شمال – استپ های اوراسیا درآمد ترکها چگونه مسلمان شدند؟ این پرسش که به ظاهر کوتاه و آسان می نماید، به پاسخ مفصل تری نیاز دارد. در این رهگذر لازم است اشاره ای به ابتدای پیدایش ترکها… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان در گذر زمان
زبان آذربایجان در گذر زمان عباس جوادی یادداشت آنچه که می‌خوانید پاسخ‌های دکتر عباس جوادی به کم و بیش صد پرسش در باره زبان آذربایجان در بستر تاریخ و فرهنگ ایران و منطقه است. پرسش‌ها را «حمید آستانه» طرح و… به خواندن ادامه دهید ›
-
آذربایجان یا «آزربایجان»؟
چرا بعضی‌ها «آزربایجان» می‌نویسند؟ دلیل این را باید از کسانی پرسید که این کار را می‌کنند. البته در گذشته، مثلا در کتاب‌های عثمانی از جمله در «سیاحتنامه» اولیاء چلبی آذربایجان را اکثرا به درستی «آذربایجان» و گاه هم در همان… به خواندن ادامه دهید ›
-
نقش قبایل ترک در ابتدای صفوی
عباس جوادی – در مقاله های قبل هم گفته بودیم. در قدرت گرفتن شاه اسماعیل و تاسیس سلسله صفویان در ایران که سرآغاز «ایران نو» بعد از اسلام بود، قبایل ترک که هنوز کاملا یکجا نشین نشده بودند نقش کلیدی… به خواندن ادامه دهید ›
-
اسلام ایرانیان، اسلام ترکان
(بخش نُهم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») سال های 800 تا 1000 میلادی… روش اسلام آوردن ترکان صحرانشین از آنچه که میان ایرانیان و ترکان یکجا نشین ماوراءالنهر دیدیم، فرق می کند. برخلاف ماوراءالنهر، قبول اسلام… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایران صد و بیست سال پیش
این اثر به اصطلاح «چاپ دوم» و کمی تصحیح شده خلاصه خاطرات کنسول پادشاهی روسیه در ایران 120 سال پیش، پیر پونافیدین است که قبلا در تارنمای «چشم انداز» با عنوان «صد سال پیش در سرزمین شیر و خورشید» منتشر… به خواندن ادامه دهید ›
-
خراسانِ سرنوشت ساز
نحوه انتقال قدرت از اُمویان به عباسیان که در سال 132 ق. و یا 750 م. با کمک ایرانیان و به خصوص جنبش ابومسلم خراسانی انجام گرفت، در هر منطقه و ولایت خلافت اسلامی فرق می کرد. مثلا بخش بزرگی… به خواندن ادامه دهید ›
-
در باره ریشه نام تاجیک
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) عباس جوادی – نام و تعبیر «تاجیک» به معنی نام بخش مهمی از مردم ماوراءالنهر که فارسی زبان هستند، در اوایل اسلام در ماوراءالنهر متداول شده است. اما ریشه نام «تاجیک» به… به خواندن ادامه دهید ›
-
رواج علم و ادب در دوره سامانیان
آنچه که تاکنون درباره سامانیان گفتیم، اصولا سلسله مراتب دودمانی یعنی حکومت امیران مختلف سامانی بود که بعد از مدتی که در ماوراءالنهر و سپس تمام خراسان و حتی برخی ولایات دیگر ایرانی حاکم گردیدند، به تحکیم قدرت خود پرداختند… به خواندن ادامه دهید ›
-
تولد فارسی نو
زبان فارسی که امروزه در ایران، افغانستان و تاجیکستان با لهجه هایی اندک متفاوت به عنوان زبان گفتار و نوشتار به کار میرود، فارسی «نو»، معاصر یا «دری» نامیده می شود. فارسی کنونی، به عنوان زبانی کتبی، ادبی و یا… به خواندن ادامه دهید ›
-
گذار از پهلوی به فارسی معاصر
عباس جوادی – گفتیم که از نظر تاریخی، مرحله پارسی باستان تا آخر هخامنشیان و مرحله زبان پهلوی تا آخر ساسانیان ادامه داشت و مرحله فارسی معاصر تقریبا دویست سال پس از حمله اعراب و قبول اسلام در ایران، شروع… به خواندن ادامه دهید ›
-
تحول زبان در ماوراءالنهر
کمی باید به عقب برگردیم تا تحول زبان های ماوراءالنهر را از پیش تا بعد از اسلام به طور مختصر به یاد بیاوریم. طوری که گذشت، یکی دو قرن مانده به دوره ساسانیان، زبان شمال ایران یعنی ماد (پَهله یا… به خواندن ادامه دهید ›
-
سامانیان و پایان شکوفایی
بنیانگذار دودمان سامانیان «سامان خُدات» (خداه، خدا) به روایتی حاکم روستای سامان در نزدیکی بلخ و از دهقانان یعنی زمینداران بانفوذ بومی و ایرانی تبار بود. او از تبار بهرام چوبین از سرداران شورشگر ساسانی محسوب می شد که در… به خواندن ادامه دهید ›
-
ریگ آمو
ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر د ر اوایل اسلام عباس جوادی – آنچه که به تدریج تقدیم خواهد شد، مقدمه و فصل های کتاب «ریگ آمو، ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر» است. این کتاب در جریان آخرین کارهای ویراستاری است. مجموعه کتاب… به خواندن ادامه دهید ›
-
حکایت همچنان باقی است…
(فصل پایانی کتاب «ریگ آمو» که به زودی منتشر خواهد شد.) این دفتر در اینجا به پایان می رسد. در ابتدا گفته بودیم که منظور از این نوشته، شرح مختصر سرگذشت ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر یعنی ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان… به خواندن ادامه دهید ›
-
«می ترسم!»، شعر صابر و مجله «ملانصرالدین»
شعری را که در زیر می خوانید، شاعر معروف و طنز نویس نامدار آذربایجان میرزا علی اکبر طاهر زاده ملقب به «صابر» (1862-1911) احتمالا پس از سال های 1900 یعنی 110 سال پیش نوشته و در مجله مشهور فکاهی و… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترجمه بخشی از یک شعر معجز
یکی از دوستان شعر معروفی از مرحوم میرزا علی معجز شبستری را با تیتر «الله» که در واقع شکوه نامه مفصلی است در فیس بوک گذاشت و دوست دیگری گله کرد که شعر ترکی است و او این شعر را… به خواندن ادامه دهید ›
-
سامانیان و دوره شکوفایی
بنیانگذار دودمان سامانیان «سامان خُدات» (خداه، خدا) به روایتی حاکم روستای سامان در نزدیکی بلخ و از دهقانان یعنی زمینداران بانفوذ بومی و ایرانی تبار بود. او از تبار بهرام چوبین از سرداران شورشگر ساسانی محسوب می شد که در… به خواندن ادامه دهید ›
-
حیف است این کتاب را نخوانید
اگر به تاریخ و گذشته جغرافیا، آداب و رسوم، زبان و فرهنگ سرزمین های اسلامی و یا دستکم سرزمین های ایرانی و به اصطلاح «عجم» هزار سال پیش علاقه دارید، حیف است که جلد دوم اثر معروف تاریخی مورخ و… به خواندن ادامه دهید ›
-
عاشورا و نوروز 120 سال پیش
آنچه می خوانید، بخش کوچکی از خاطرات کنسول سابق روسیه تزاری در ایران، پیر پونافیدین و عکس های همسرش «اِما کوشران» است. ترجمه این خاطرات مفصل با عنوان «زندگی در شرق مسلمان» از روسی به انگلیسی توسط اِما کوشران در… به خواندن ادامه دهید ›
-
خاطره ای از دکتر جلال متینی و دکتر جواد هیئت
عباس جوادی – این مقاله در اصل از تابستان سال 2014 است که آن را «به روز» کرده ام. حتی در آن سال هم این موضوع تا حد زیادی کهنه و تبدیل به خاطره شده بود. موضوع بر سر کتابی… به خواندن ادامه دهید ›
-
اسلام و ترک‌های دشت ها
(بخش هشتم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان در اوایل اسلام») عباس جوادی – صد سال پس از نخستین حمله‌های اعراب به ماوراءالنهر، در سال‌های 750، اکثریت ایرانی تبار مردم ماوراءالنهر کم و بیش مسلمان شده‌بودند. ترک‌های بومی ماوراءالنهر اقلیت کوچکی… به خواندن ادامه دهید ›
-
به زوری، به زاری، به زر
(بخش هفتم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») «تنها با شمشیر و شلاق»؟ عباس جوادی – تقریبا هشتاد سال پس از ظهور اسلام، یکی از سرداران خلیفه اموی بنام قُتیبه بن مسلم حاکم خراسان و ماوراءالنهر شد…. به خواندن ادامه دهید ›
-
راه دراز مسلمان شدن ترکها
(بخش ششم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») عباس جوادی – آیا ترکها در مدتی کوتاه، به گونه‌ای مسالمت آمیز و حتی داوطلبانه و در اثر جاذبه امپراتوری عربی-اسلامی، تجارت و همسایگی با ایرانیان نومسلمان به اسلام… به خواندن ادامه دهید ›
-
اقلا ترکی خودمان را یاد بگیرید
طرح دیگری از ابوالفضل بهادری (باز نشر از 7 دسامبر 2013) عباس جوادی – مرحوم عبدالجواد فلاطورى که یکی از استادان اصلی من در رشته شرقشناسی دانشگاه کلن آلمان بود یک بار در یک صحبت خصوصی با اشاره به کسانی… به خواندن ادامه دهید ›
-
افترا ها علیه مدیران سابق رادیو آزادی بی پایه و مغرضانه هستند
عباس جوادی ژوئن 2020 یک سال و سه ماه پیش با انتشار مقاله ای به قلم پیتر لئونارد در تارنمای «اوراسیا نت» و «نامه سرگشاده» ای به قلم ادوارد لِمون در تارنمای «دمکراسی باز» معرکه و کمپینی مبتنی بر اتهامات… به خواندن ادامه دهید ›
-
دهقان و ترك و تازی
عباس جوادی – در آمریکا وقتی کسی میگوید «من آمریکائی هستم»، اصلش میتواند به سرخ پوستان بومی آمریکا وصل باشد، یا از ایرلند و انگلستان باشد، یا سیاه پوست و یا چینی باشد. اما همه آنها آمریکائی هستند و خود… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان ترکی در روزگار صفویان
آنچه می خوانید بخشی از مقدمه کتاب «فرهنگ ترکی جغتائی، رومی، قزلباشی، روسی و قلماقی» تالیف محمد رضا و عبدالجلیل نصیری (دوره صفویه) است که به کوشش، تصحیح و با مقمه های مفصل دکتر حسن جوادی و ایرانشناس معروف هلندی… به خواندن ادامه دهید ›
-
میهن دوستی ایرانی «ناسیونالیسم» اروپایی نیست
برنامه » ناسیونالیسم و ایرانیت، ابزار مبارزه؟» با دکتر عطا هودشتیان، خانم فری ناز آرین فر و عباس جوادی، در برنامه پرگار بی بی سی، مثل همیشه با اجرای جناب داریوش کریمی نظر بنده در این باره: بسیاری بحث‌های روشنفکری… به خواندن ادامه دهید ›
-
Richard N. Frye: History of the Persian Language in the East
;Generously provided by the personal website of late Professor Frye http://www.richardfrye.org © :CLICK HERE FRYE_History of the Persian Language in the East_FULL
-
Modern Türkiye’siz bir Orta Doğu düşünün
Bölgenin hala en “normal” ülkesi olan Türkiye, 100 yıldan daha uzun bir süre önce imzalanan Sykes-Picot Anlaşmasına benzer bir deneyimle parçalanırsa ne olur? Bu, Ortadoğu’nun gerçek trajedisinin oynanmaya başlayacağı bir senaryo. Aşağıdaki yazı, Mayıs 2016’da, Sykes-Picot Anlaşması’nın 100. yıldönümünde rferl.org‹da yazdığım… به خواندن ادامه دهید ›
-
عجز تجربه
عباس جوادى – زمانی نویسنده آلمانی والتر بنیامین گفته بود: «اعتبار بازار تجربه نزول کرده است. ما مرتبا فقیرتر میشویم. ما مرتبا تکه ای از میراث انسانی خود را به دور می اندازیم.» این، حرف دوره جنگ جهانی دوم، یعنی… به خواندن ادامه دهید ›
دسته‌های ویژه
زبان آذربایجان در گذر زمان ›
-
زبان آذربایجان در گذر زمان
06.06.2017
-
جغرافیای تاریخی و نام آذربایجان
06.06.2017
-
زبان آذربایجان پیش از ماد ها
06.06.2017
زبان، هویت و ملیت ›
-
چگونه ترک ها ایرانی و ایرانیان ترک شدند؟
26.09.2021
-
قبیله گرایی در تاریخ ایران
13.07.2021
-
دهقان و ترك و تازی
21.04.2020
تاریخ ›
-
زبان و سرزمین مادها
12.10.2021
-
ایرانی شدن ایران
26.08.2021
-
ایرانشناسی و زبانشناسی تاریخی در ایران
07.12.2018
تحصیل زبان مادری ›
-
اقلا ترکی خودمان را یاد بگیرید
23.06.2020
-
تجربه ترکیه و باکو در تغییر الفبا
21.08.2018
-
نمایش مصوت های ترکی با خط و املای فارسی
20.08.2018
ادبیات ›
-
یونس امره – شاعر انسان گرا
04.11.2016
-
صابر و معجز
10.03.2015
-
ادبیات آذربایجان ایران در قرن بیستم
05.02.2015
زبان و ادبیات ›
-
«می ترسم!»، شعر صابر و مجله «ملانصرالدین»
16.06.2021
-
ترجمه بخشی از یک شعر معجز
15.06.2021
-
زبان ترکی در روزگار صفویان
09.04.2020
یادداشت ›
-
خاطره ای از دکتر جلال متینی و دکتر جواد هیئت
05.08.2020
-
میهن دوستی ایرانی «ناسیونالیسم» اروپایی نیست
07.12.2019
-
عجز تجربه
02.04.2019
دگرگشت زبان آذربایجان و آناتولی ›
-
صفوه الصفا و زبان باستان آذربایجان
21.08.2015
-
ترک زبان شدن آذربایجان و آناتولی
02.07.2015
-
دگرگشت زبان چیزی عادی است
18.03.2015
شما باید داخل شوید برای نوشتن دیدگاه.