بایگانی‌های نویسنده
Born and raised in Tabriz, Iran. Studied in Austria, Turkey and Germany (PhD,) taught in Cologne, worked 1985-2019 at Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL) as journalist, service director and regional director for Azeri, Tajik, Afghan, Iran and Central Asian services.
-
پهلوی، عربی و فارسی معاصر
(فصلی از کتاب «ریگ آمو، ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر و خراسان در اوایل اسلام زبان فارسی که امروزه در ایران، افغانستان و تاجیکستان با لهجه هایی اندک متفاوت به عنوان زبان گفتار و نوشتار به کار میرود، فارسی «نو»، معاصر… به خواندن ادامه دهید ›
-
حیف است این کتاب را نخوانید
اگر به تاریخ و گذشته جغرافیا، آداب و رسوم، زبان و فرهنگ سرزمین های اسلامی و یا دستکم سرزمین های ایرانی و به اصطلاح «عجم» هزار سال پیش علاقه دارید، حیف است که جلد دوم اثر معروف تاریخی مورخ و… به خواندن ادامه دهید ›
-
دو قرن پیش از مغول
سال های 1000 تا 1200 میلادی برابر با 390 تا 596 هجری را در نظر بگیریم. دودمان سامانیان منقرض شده و قراخانیان ترک از آسیای مرکزی آمده و جای سامانیان را در ماوراءالنهر گرفته اند. در خوارزم ابتدا یک دودمان… به خواندن ادامه دهید ›
-
تحول زبان در ماوراءالنهر
کمی باید به عقب برگردیم تا تحول زبان های ماوراءالنهر را از پیش تا بعد از اسلام به طور مختصر به یاد بیاوریم. به طوری که گذشت، یکی دو قرن مانده به دوره ساسانیان، زبان شمال ایران یعنی ماد (پَهله… به خواندن ادامه دهید ›
-
باز همان سوال: چرا خراسان؟
چرا خراسان و ماوراءالنهر سردمدار تحول زبان از پهلوی به فارسی معاصر شدند؟ سوالی را که در فصل های پیش درباره علل نقش ویژه خراسان و ماوراءالنهر در قیام های ضد امویان و بعد از آن مطرح کرده بودیم، در… به خواندن ادامه دهید ›
-
فارسی باستان، میانه، معاصر
تعاریف کلی بگذارید ابتدا تعابیر کلی این مبحث را تعریف کنیم. پارسیان و مادها در ابتدا خط و الفبا نداشتند. ادبیات آنها شفاهی و مذهبی-اساطیری بود. در دوره هخامنشیان زبان های خویشاوند ماد ها (مادی) و پارسی ها (پارسی) در… به خواندن ادامه دهید ›
-
از جنوب به شرق، از شرق به غرب
عباس جوادی – وقتی می گوییم فارسی معاصر در ماوراءالنهر و خراسان، مشخصا در دولت سامانیان و پایتخت آن بخارا نُضج گرفت، شاخ و برگ یافت و از آنجا به بقیه ایران گسترش پیدا کرد، یک نکته را نباید… به خواندن ادامه دهید ›
-
گذار از پهلوی به فارسی معاصر
عباس جوادی – گفتیم که از نظر تاریخی، مرحله پارسی باستان تا آخر هخامنشیان و مرحله زبان پهلوی تا آخر ساسانیان ادامه داشت و مرحله فارسی معاصر تقریبا دویست سال پس از حمله اعراب و قبول اسلام در ایران، شروع… به خواندن ادامه دهید ›
-
تولد فارسی نو
زبان فارسی که امروزه در ایران، افغانستان و تاجیکستان با لهجه هایی اندک متفاوت به عنوان زبان گفتار و نوشتار به کار میرود، فارسی «نو»، معاصر یا «دری» نامیده می شود. فارسی کنونی، به عنوان زبانی کتبی، ادبی و یا… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایران، توران و «تورانِ» فردوسی
«توران» به کجا گفته می شود؟ ظاهرا پاسخ این پرسش وابسته به شخص مخاطب آن است، چرا که کلید این پاسخ، نه در تاریخ مکتوب و مُدوَن، بلکه در اساطیر و افسانه ها و شاید هم در جایی بین تاریخ… به خواندن ادامه دهید ›
-
پسرفت خِرَدگرایی
نابغه های سرگردان عباس جوادی – ابوریحان بیرونی (۹۷۳-۱۰۴۸) و ابوعلی سینا (۹۸۰-۱۰۳۷) در اواخر هزاره یکم میلادی دوره جوانی خود را می گذراندند. بیرونی در «بیرون» یعنی حومه پایتخت محلی خوارزم یعنی شهر کاث متولد شده بود و ابن… به خواندن ادامه دهید ›
-
رواج علم و ادب در دوره سامانیان
آنچه که تاکنون درباره سامانیان گفتیم، اصولا سلسله مراتب دودمانی یعنی حکومت امیران مختلف سامانی بود که بعد از مدتی که در ماوراءالنهر و سپس تمام خراسان و حتی برخی ولایات دیگر ایرانی حاکم گردیدند، به تحکیم قدرت خود پرداختند… به خواندن ادامه دهید ›
-
گاهشمار تاریخ ایران و ماوراءالنهر تا سال ۱۵۰۰
۱۵۰۰-۱۰۰۰ پ.م. مهاجرت اقوام هند و ایرانی (آریایی) از جمله مادها و پارسی ها و سپس پارتی ها از آسیای میانه و جنوب روسیه به شبه قاره هند و فلات ایران. ۱۱۰۰-۱۰۰۰ تاریخ احتمالی تولد پیامبر زرتشت (بنابر بعضی روایات)…. به خواندن ادامه دهید ›
-
عاشورا و نوروز 120 سال پیش
آنچه می خوانید، بخش کوچکی از خاطرات کنسول سابق روسیه تزاری در ایران، پیر پونافیدین و عکس های همسرش «اِما کوشران» است. ترجمه این خاطرات مفصل با عنوان «زندگی در شرق مسلمان» از روسی به انگلیسی توسط اِما کوشران در… به خواندن ادامه دهید ›
-
مقام ایرانیان، اعراب و ترکان در دوره طلایی دانش
عباس جوادی – در فصل های گذشته این سلسله گفتار گفتیم که براستی هم اکثر دانشمندان پانصد سال نخست اسلام و بخصوص دویست سال (800-1000 م) دوره طلایی دانش در اسلام نه عرب، بلکه «عجم» یعنی غیرعرب و بخش مهمی… به خواندن ادامه دهید ›
-
خاطره ای از دکتر جلال متینی و دکتر جواد هیئت
عباس جوادی – این مقاله در اصل از تابستان سال 2014 است که آن را «به روز» کرده ام. حتی در آن سال هم این موضوع تا حد زیادی کهنه و تبدیل به خاطره شده بود. موضوع بر سر کتابی… به خواندن ادامه دهید ›
-
دوره طلایی دانش در اسلام
یک کتابخانه عمومی در بغداد قرن 13، کتابخانه ملی فرانسه عباس جوادی – هنگامی که مامون در سال 819 م پس از جنگی خونین با برادرش امین از مرو به بغداد بازگشت و بر تخت خلافت نشست، چندان کسی از… به خواندن ادامه دهید ›
-
از مرو تا بغداد
عباس جوادی – در سال 193 ق (809 م) هارون الرشید، پنجمین خلیفه عباسی، که متولد شهر قدیمی ری در نزدیکی تهران کنونی بود و برای سرکوب برخی شورش های ضد حکومتی از عراق به خراسان آمده بود، در توس… به خواندن ادامه دهید ›
-
اقلا ترکی خودمان را یاد بگیرید
طرح دیگری از ابوالفضل بهادری (باز نشر از 7 دسامبر 2013) عباس جوادی – مرحوم عبدالجواد فلاطورى که یکی از استادان اصلی من در رشته شرقشناسی دانشگاه کلن آلمان بود یک بار در یک صحبت خصوصی با اشاره به کسانی… به خواندن ادامه دهید ›
-
افترا ها علیه مدیران سابق رادیو آزادی بی پایه و مغرضانه هستند
عباس جوادی ژوئن 2020 یک سال و سه ماه پیش با انتشار مقاله ای به قلم پیتر لئونارد در تارنمای «اوراسیا نت» و «نامه سرگشاده» ای به قلم ادوارد لِمون در تارنمای «دمکراسی باز» معرکه و کمپینی مبتنی بر اتهامات… به خواندن ادامه دهید ›
-
ابن خلدون و نقش «عصبیّت»
عباس جوادی – در ادامه بحث پیشین در باره درخشش ویژه خراسان و ماوراءالنهر در دوره عباسیان (مقاله پیشین این سلسله گفتار) سوال دیگری که می توان در باره درخشش ویژه خراسان و ماوراءالنهر در دوره عباسیان پرسید، مربوط به… به خواندن ادامه دهید ›
-
چرا خراسان و ماوراءالنهر؟
عباس جوادی – چرا خراسان و ماوراءالنهردر سال 750 میلادی مرکز مقاومت و سپس انقلاب بر ضد حاکمیت امویان شد؟ به جز جنبش بابک خرمدین در آذربایجان اکثر جنبش های ضد خلافت از شرق بپاخاسته بودند. بدون شک دوری خراسان… به خواندن ادامه دهید ›
-
دهقان و ترك و تازی
عباس جوادی – در آمریکا وقتی کسی میگوید «من آمریکائی هستم»، اصلش میتواند به سرخ پوستان بومی آمریکا وصل باشد، یا از ایرلند و انگلستان باشد، یا سیاه پوست و یا چینی باشد. اما همه آنها آمریکائی هستند و خود… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان ترکی در روزگار صفویان
آنچه می خوانید بخشی از مقدمه کتاب «فرهنگ ترکی جغتائی، رومی، قزلباشی، روسی و قلماقی» تالیف محمد رضا و عبدالجلیل نصیری (دوره صفویه) است که به کوشش، تصحیح و با مقمه های مفصل دکتر حسن جوادی و ایرانشناس معروف هلندی… به خواندن ادامه دهید ›
-
ابومسلم و انقلاب عباسی
عباس جوادی – در اواخر خلافت اموی دو گروه اصلی که پیوسته امویان را غاصب خلافت می شمردند، فعالیت خود برای سرنگون کردن امویان را افزودند. یکی از آنان شیعیان علوی بودند که خلافت و امامت را حق موروثی و… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایران صد و بیست سال پیش
پیشگفتار این اثر به اصطلاح «چاپ دوم» و کمی تصحیح شده خلاصه خاطرات کنسول پادشاهی روسیه در ایران 120 سال پیش، پیر پونافیدین است که قبلا در تارنمای «چشم انداز» با عنوان «صد سال پیش در سرزمین شیر و خورشید»… به خواندن ادامه دهید ›
-
سامانیان و دوره شکوفایی
بنیانگذار دودمان سامانیان «سامان خُدات» (خداه، خدا) به روایتی حاکم روستای سامان در نزدیکی بلخ و از دهقانان یعنی زمینداران بانفوذ بومی و ایرانی تبار بود. او از تبار بهرام چوبین از سرداران شورشگر ساسانی محسوب می شد که در… به خواندن ادامه دهید ›
-
در باره ریشه نام تاجیک
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) عباس جوادی – نام و تعبیر «تاجیک» به معنی نام بخش مهمی از مردم ماوراءالنهر که فارسی زبان هستند، در اوایل اسلام در ماوراءالنهر متداول شده است. اما ریشه نام «تاجیک» به… به خواندن ادامه دهید ›
-
خراسان: سرنوشت ساز خلافت
عباس جوادی – انتقال قدرت از اُمویان به عباسیان که در سال 132 هجری و یا 750 میلادی با کمک ایرانیان و بخصوص جنبش ابو مسلم خراسانی انجام گرفت، در هر منطقه و ولایت خلافت اسلامی فرق می کرد. مثلا… به خواندن ادامه دهید ›
-
اهمیت خراسان و ماوراءالنهر در اوایل اسلام
درآمد (مقدمه رشته گفتار «ایرانیان و ترکان در اوایل اسلام») تاریخنگاران در بررسی گذشته سرزمین ها و اقوام مختلف، برخی دوره های تاریخی را «سرنوشت ساز» می نامند، چرا که تحولات رنگارنگ وپرفراز و نشیب این دوره ها بر سرنوشت… به خواندن ادامه دهید ›
-
میهن دوستی ایرانی «ناسیونالیسم» اروپایی نیست
برنامه » ناسیونالیسم و ایرانیت، ابزار مبارزه؟» با دکتر عطا هودشتیان، خانم فری ناز آرین فر و عباس جوادی، در برنامه پرگار بی بی سی، مثل همیشه با اجرای جناب داریوش کریمی نظر بنده در این باره: بسیاری بحث‌های روشنفکری… به خواندن ادامه دهید ›
-
اسلام ایرانیان، اسلام ترکان
(بخش نُهم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») سال های 800 تا 1000 میلادی… روش اسلام آوردن ترکان صحرانشین از آنچه که میان ایرانیان و ترکان یکجا نشین ماوراءالنهر دیدیم، فرق می کند. برخلاف ماوراءالنهر، قبول اسلام… به خواندن ادامه دهید ›
-
اسلام و ترک‌های دشت ها
(بخش هشتم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان در اوایل اسلام») عباس جوادی – صد سال پس از نخستین حمله‌های اعراب به ماوراءالنهر، در سال‌های 750، اکثریت ایرانی تبار مردم ماوراءالنهر کم و بیش مسلمان شده‌بودند. ترک‌های بومی ماوراءالنهر اقلیت کوچکی… به خواندن ادامه دهید ›
-
به زوری، به زاری، به زر
(بخش هفتم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») «تنها با شمشیر و شلاق»؟ عباس جوادی – تقریبا هشتاد سال پس از ظهور اسلام، یکی از سرداران خلیفه اموی بنام قُتیبه بن مسلم حاکم خراسان و ماوراءالنهر شد…. به خواندن ادامه دهید ›
-
راه دراز مسلمان شدن ترک‌ها
(بخش ششم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») عباس جوادی – آیا ترک‌ها در مدتی کوتاه، به گونه‌ای مسالمت آمیز و حتی داوطلبانه و در اثر جاذبه امپراتوری عربی-اسلامی، تجارت و همسایگی با ایرانیان نومسلمان به اسلام… به خواندن ادامه دهید ›
-
پس از پیروزی اسلام
(بخش چهارم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») عباس جوادی – سال 750 میلادی آغاز روندی بسیار مهم، پیچیده و سیصد-چهار صد ساله در تاریخ اسلام و از آن جمله ماوراءالنهر و خراسان است که «دروازه ورود… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایرانیان میان اعراب و ترک‌ها
(بخش پنجم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») آشنایی های نخستین با اعراب و اسلام عباس جوادی – می‌دانیم که ایرانیان، مدت‌ها پیش از ظهور اسلام، یعنی از دوره ساسانیان آشنایی دیرینی با همسایگان شمال‌شرقی خود ترک‌ها… به خواندن ادامه دهید ›
-
باورهای پیشا اسلامی ترک ها
عکس یک شمن از منطقه آلتای در سال های 1930 (بخش دوم از سلسله گفتار «ترک‌ها چگونه مسلمان شدند؟»، بخش پیشین در این لینک) عباس جوادی – درباره باورهای ماوراء طبیعی و دینی ترک ها پیش از اسلام به ناچار… به خواندن ادامه دهید ›
-
Richard N. Frye: History of the Persian Language in the East
;Generously provided by the personal website of late Professor Frye http://www.richardfrye.org © :CLICK HERE FRYE_History of the Persian Language in the East_FULL
-
عجز تجربه
عباس جوادى – زمانی نویسنده آلمانی والتر بنیامین گفته بود: «اعتبار بازار تجربه نزول کرده است. ما مرتبا فقیرتر میشویم. ما مرتبا تکه ای از میراث انسانی خود را به دور می اندازیم.» این، حرف دوره جنگ جهانی دوم، یعنی… به خواندن ادامه دهید ›
-
«زبان ما برتر از زبان های دیگر است!»
عباس جوادی – دوستی تعریف می‌کرد که یکی از استادان زبان فارسی که دوست داشت برای هر لغتی یک ریشه فارسی پیدا کند، می‌گفت واژه «ویسکی» در اصل «و سه یکی» بوده، چرا که «سه قسمت آن الکل است که… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایرانشناسی و زبانشناسی تاریخی در ایران
متنی که می خوانید، مصاحبه کتبی با یکی از نشریه های داخل ایران (نامش محفوظ) است که هنوز به چاپ نرسیده است. برای آغازبحث، ایرانشناسی را در چه مقولاتی تقسیم بندی می کنید و با توجه به این مقولات، ایران… به خواندن ادامه دهید ›
-
خلفای عرب و نایبان آنان
وقتی اعراب ایران ساسانی را شکست داده، دولت خود را گسترش بخشیدند، از نگاه اداری امپراتوری عربی-اسلامی را کم و بیش به سبک امپراتوری ساسانیان به ایالات بزرگ و این ایالات را به ولایت های کوچک تر تقسیم نمودند. هر… به خواندن ادامه دهید ›
-
پذیرش و گسترش اسلام در ماوراءالنهر
(بخش چهارم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان در اوایل اسلام) عباس جوادی – امروزه دین اکثریت مردم ماوراءالنهر یعنی ازبکستان و تاجیکستان کنونی اسلام است. اکثر مسلمانان سنّی و پیرو مذهب حنفی هستند، اگرچه شیعه امامیه واسماعیلیه نیز در برخی… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایرانیان می روند، ترکان می آیند
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) در اواخر هزاره یکم میلادی امیران سامانی دیگر نظارت بر دولت را در خراسان و حتی ماوراءالنهر از دست داده بودند. آنها هنوز رسما نمایندگان خلیفه بغداد در خراسان و ماوراءالنهر بودند…. به خواندن ادامه دهید ›
-
فراز و فرود خوارزم
جایگاه ماوراءالنهر و خوارزم در آسیای میانه عباس جوادی – در فصل گذشته از فروپاشی دولت سامانیان و جایگزین شدن آن با دو دودمان ترک آسیای مرکزی سخن گفتیم: قراخانیان در ماوراءالنهر و غزنویان در خراسان و بخش های وسیعی… به خواندن ادامه دهید ›
-
ماوراءالنهر پیش از اسلام
Abbas Djavadi – The Pebbles of the Oxus: Central Asia in Early Islamic Centuries, Part 1: Before Islam ( بخش یکم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان در اوایل اسلام»، مقدمه در این لینک) ماوراءالنهر پیش از اسلام 1500 سال… به خواندن ادامه دهید ›
-
صد سال نخست اسلام در ماوراءالنهر
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) عباس جوادی – (بخش دوم از رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام»، بخش پیشین در این لینک) ده سال پس از نبرد نهاوند در سال 642 و پیروزی بر… به خواندن ادامه دهید ›
-
خراسان سرنوشت خلافت را تعیین میکند
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) (بخش سوم از رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام»، بخش پیشین در این لینک) (در بخش گذشته از شورش های ضد خلافت عربی امویان در خراسان و ماوراءالنهر، فروپاشی… به خواندن ادامه دهید ›
-
منابع اصلی «ماوراءالنهر در اوایل اسلام»
منابع اصلی رشته نوشته های «ماوراءالنهر در اوایل اسلام» منابع مرجع و دانشگاهی درباره ماوراءالنهر در ششصد سال نخست پس از ظهور اسلام، بسیارند. منابعی که فقط یکی دو بار استفاده شده اند، نه در این فهرست، بلکه تنها در… به خواندن ادامه دهید ›
