جواد هیئت
۱۳۹۳ – ۱۳۰۴

گزیده ای از کتاب «سیری در تاریخ زبان و لهجه های ترکی»، مقاله «در باره مقاله آذربایجان کجاست؟ نوشته دکتر جلال متینی» و مقاله «ترک شدن آذربایجان و تشکل ترکی آذربایجان»، سه اثر جداگانه استاد دکتر جواد هیئت (لینک اصل منابع در آخر این نوشته داده میشود):

1. در باره هدف استاد از تالیف کتاب مهم و مرجع «سیری در تاریخ زبان و لهجه های ترکی» و دیگر فعالیت های ادبی، تاریخی و علمی در زمینه زبان، ادبیات و تاریخ  ترکان، آذربایجان و ایران:

دکتر جواد هیئت: سیری در تاریخ… ص 7

2. در باره گذشته ترکان در آسیای میانه و روسیه کنونی، قبل از مهاجرت به ایران و آناتولی:

دکتر جواد هیئت: سیری در تاریخ… ص 3-4

دکتر جواد هیئت: سیری در تاریخ… ص 5

3. مهاجرت ترکان اوغوز به ایران و آسیای صغیر (آناطولی) در قرن یازدهم میلادی:

دکتر جواد هیئت: سیری در تاریخ… ص 170-171

دکتر جواد هیئت: سیری در تاریخ… ص 4

4. در باره تاریخ زبان ترکی در ایران:

دکتر جواد هیئت: سیری در تاریخ… ص 168-169

دکتر جواد هیئت: ترک شدن آذربایجان و تشکل ترکی آذربایجان، مجله بررسی های ترکی مدرن، نوامبر 2004

ترجمه: باین ترتیب نویسندگان آذربایجان شمالی و روس با در نظر گرفتن این حوادث تاریخی میگویند که آذربایجان در قرن هفتم میلادی کاملا ترک شده و ترکی آذربایجان در قرن هشتم بصورت زبانی واحد شکل گرفته است. اما طوریکه ذیلا خواهیم دید، میتوان پذیرفت که فقط آذربایجان شمالی در در این سده ها ترک شده است. زیرا طوریکه اسناد تاریخی نشان میدهند، در آذربایجان جنوبی زمانی که سلجوقیان سر رسیدند و حتی زمان مغول ها در مناطق گوناگون زبان و لهجه های مختلف تکلم میشد. بنا به نوشته مورخین اسلامی، هنگامیکه آذربایجان تحت تصرف لشکر اسلام در آمد، در این سرزمین وحدت دین و زبان نبود و در بسیاری شهر ها لهجه های آذری ، تاتی رایج بود. به نوشته مقدسی، مردمی که در اواخر قرن دهم در منطقه دور و بر اردبیل و کوه سبلان میزیستند به بیش از 70 زبان تکلم میکردند.

5. در باره اتهامات تجزیه طلبی و اقدام به اتحاد با جمهوری آذربایجان که از سوی بعضی ها نسبت به فعالین حفظ و ترویج زبان و ادبیات ترکی آذربایجانی مطرح میشود:

دکتر جواد هیئت: در باره مقاله «آذربایجان کجا است؟ نوشته دکتر جلال متینی، وارلیق 78-3، مهر-آبان 1369

6. در باره پان ترکیسم:

دکتر جواد هیئت: در باره مقاله آذربایجان کجا است… وارلیق 78-3 1369، ص 32-33

7. درباره ترک و ایرانی، قوم و ملت، قومیت و ملیت آذربایجانی ها:

دکتر جواد هیئت: در باره مقاله آذربیجان کجا است… ص 37

————————-
لینک منابع:

دکتر جواد هیئت: سیری در تاریخ زبان و لهجه های ترکی، چاپ سوم، تهران 1380

دکتر جواد هیئت: در باره مقاله آذربایجان کجاست؟ نوشته آقای جلال متینی، مجله وارلیق، 78-3، تهران، مهر-آبان 1369

Cevat Heyet: Azerbaycan’ın Türkleşmesi ve Azerbaycan Türkçesinin Teşekkülü, Modern Türk Araştırmaları Dergisi, Ankara 2004

دسته‌ها:رنگارنگ

برچسب‌ها:جواد هیئت