بایگانی‌های نویسنده
Born in 1948 in Iran, Abbas Djavadi studied linguistics and oriental studies in Austria, Turkey, and Germany (Ph.D.), taught in Cologne, worked during 1985-2019 at Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL) as a journalist, service director, and regional manager. He has written several books and hundreds of articles in Persian, English, Turkish, and German on current affairs as well as the history and languages of Iran, Central Asia, and Turkey.
-
تاثیر ترکی استانبولی به «فارسی خان والده»
بعد از به توپ بسته شدن مجلس و در جریان جنگ نخست جهانی، بسیاری از روشنفکران، سیاستمداران، شاعران و نویسندگان تجددخواه ایران راهی استانبول و فرنگ و بویژه برلین، پاریس و لندن شدند. از میان این عده میتوان به نام… به خواندن ادامه دهید ›
-
طراح و مجری «حکومت ملی» فرقه
عباس جوادی – ترجمه فارسیسند «فوق العاده محرمانه» «فرمان دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی به دبیر اول حزب کمونیست جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان میر جعفر باقروف در باره «اقدام به تشکیل یک حرکت تجزیه طلبانه در آذربایجان جنوبی»… به خواندن ادامه دهید ›
-
سران فرقه دمکرات از نگاه دکتر جهانشاهلو
پنج سال پیش، در مهر ماه 1391، با فوت دکتر نصرت الله جهانشاهلو، معاون میرجعفر پیشه وری رئیس فرقه دمکرات و «باش وزیر» این حکومت، آخرین عضو برجسته این فرقه و آن دوره هم بدرود حیات گفت. بپسندیم یا نه،… به خواندن ادامه دهید ›
-
صد سال پیش در میان کُردها
صد سال پیش در سرزمین شیر و خورشید از کتاب: زندگی در شرق مسلمان (1911) نوشته: پیر پونافیدن ترجمۀ انتخابی و آزاد: عباس جوادی بخش هشتم: در میان کردها پس از بازدید از خرابه‌های تمدن باستانی بابل در جنوب بغداد،… به خواندن ادامه دهید ›
-
پنج معیار حرف کشک
بخصوص در شبکه های اجتماعی، ولی در ضمن در خیلی سایت ها و روزنامه ها از این حرف ها و گزارش های جنجالی زیاد است که یکباره هو می اندازند که: وای بیائید، فلان کس فلان حرف را گفت و… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان در گذر زمان
زبان آذربایجان در گذر زمان عباس جوادی یادداشت آنچه که می‌خوانید پاسخ‌های دکتر عباس جوادی به کم و بیش صد پرسش در باره زبان آذربایجان در بستر تاریخ و فرهنگ ایران و منطقه است. پرسش‌ها را «حمید آستانه» طرح و… به خواندن ادامه دهید ›
-
جغرافیای تاریخی و نام آذربایجان
در آغاز در باره ریشه و تاریخ نام «آذربایجان» چه می دانیم؟ در دوران باستان، یعنی مثلا سه هزار سال پیش، سرزمینی به نام «آذربایجان» وجود نداشت. دولت ماد که آذربایجان و کردستان را در بر می‌گرفت و مرکزش اکباتان… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان پیش از ماد ها
زبان مردم در قدیم ترین دوره‌های تاریخ در آذربایجان کدام است؟ از دوران پیشا تاریخ آذربایجان شواهد بسیاری از قبیل یافته‌های تپه باستانی حسنلو (۶۰۰۰ سال پ. م) در جنوب دریاچه ارومیه نشاندهنده زندگی و حتی کار تولیدی انسان‌ها در… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان از مادها تا اسکندر
می‌رسیم به دوره مادها، یعنی تقریباً ۲۷۰۰ سال پیش… مادها یکی از دوشاخه اصلی ایرانیانی بودند که ۳۵۰۰-۳۰۰۰ سال پیش از اوراسیا به فلات ایران کنونی آمدند. آنها در شمال و شمال غرب ایران مسکون شدند. شاخه دوم ایرانیان هم… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان از اسکندر تا اسلام
بعد از لشکرکشی اسکندر، دوره «زبان پهلوی» شروع میشود؟ درست است. «پهلوی» تعبیری عمومی است که به گونه‌های مختلف از جمله لهجه‌های محلی گوناگون «ایرانی میانه» گفته میشود. اما بگذارید آن چهارچوب تاریخی را در اینجا بطور خلاصه یادآوری کنیم…. به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان از اسلام تا سلجوقیان
اواخر ساسانیان و اوایل حمله اعراب کدام زبان‌ها در ایران به کار می‌رفت؟ این را کسی به بهترین شکل توضیح می‌دهد که خودش در همان دوره می‌زیست و در این زمینه حرفه‌ای بود. روزبه پوردادویه معروف به ابن مقفع، متفکر،… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان از سلجوقیان تا صفویان
از همان دوره خلافت اسلامی تا سلجوقیان، زبان مردم در آذربایجان چه بوده؟ تا غزنویان و سلجوقیان، حکومتداران اصلی، خلیفه و اهل دیوان در بغداد هستند. در شرق ایران یعنی سیستان و خراسان حکومت‌های منطقه‌ای و ایرانی جدید مانند صفاریان… به خواندن ادامه دهید ›
-
دوره زبان و لهجه های پهلوی و فهلوی
می‌توانید در باره فهلویات توضیح بیشتری بدهید؟ از همین نام «فهلویات» یعنی از آن حرف «ف» در اول این واژه و جمع عربی آن معلوم میشود که این واژه مربوط به دوره بعد از اسلام است. مفرد این کلمه «فهلویه»،… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترکی شدن زبان آذربایجان
زبان مردم آذربایجان قبلاً ترکی نبود؟ البته نبود. در این مورد جای شک و شبهه نیست، اگر چه هنوز بعضی‌ها اصرار دارند که زبان مردم هرگز عوض نشده است. این اصرار از روی تعصب‌های سیاسی و قومی است و جدی… به خواندن ادامه دهید ›
-
نفوذ و گسترش ترکی
در باره ریشه‌های زبان ترکی چه میتوان گفت؟ ریشه‌های زبان ترکی باستان درست مانند ریشه‌های زبان‌های هند و ایرانی در استپ‌های اوراسیاست. در نقشه، از جنوب سیبری، غرب مغولستان و کاشغر چین بیائید تا شمال شرق و بعد شمال غرب… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترکی در دورۀ صفویان
دوره صفویه مرحله مهمی برای زبان و ادبیات ترکی در ایران بود؟ صفویان بیشک دوره مهمی بود. سلطنت صفویان حدودا ۵۰۰ سال پیش آغاز شد. صفویان دوره ریشه دواندن زبان ترکی و رشد ادبیات ترکی در ایران است. این به… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترکی آذری پس از صفویان
ترکی آذری پس از صفویان چگونه تحول یافت؟ فکر کنم باید از پایان صفویان تا جنگ های ایران و روس و عهدنامه های «گلستان» و «ترکمنچای» را که منتج به جدائی رسمی شمال ارس یعنی قفقاز جنوبی از ایران شد،… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان از آخوندزاده تا رشدیه
پس از حاکمیت روسیه بر قفقاز چه شد؟ عهدنامه های گلستان از سال ۱۸۱۳ و ترکمنچای از سال ۱۸۲۸ به حاکمیت ایران در قفقاز بطور قطعی و رسمی پایان داد. قفقاز یکسره وارد ترکیب دولت پادشاهی روسیه تزاری گردید. اما… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان از مشروطه تا رضا شاه
از مشروطه تا جنگ نخست جهانی در زمینۀ زبان چه شد؟ انقلاب مشروطه ایران (۱۹۰۵-۱۹۱۱) و اندیشه های لیبرالی و دمکراتیک آن همه زندگی ایرانیان را فراگرفته بود. انقلاب در تهران آغاز شد و در همان سال نخست به امضای… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان در دورۀ رضاشاه
دورهٔ رضا شاه از هر نگاه دورهٔ فروکش التهاب ها بود… و دورهٔ نظم و آرامش، مرکزیت و «ملت شوی»، البته همه اش به صورت نسبی، در مقایسه با پیش از رضا شاه. بیست-سی سال پس ازناآرامی های انقلابی، کشاکش… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان از اشغال شوروی تا پایان حکومت فرقه
سال ۱۳۲۰ و اشغال آذربایجان از سوی شوروی… این به وضع زبان چه تاثیری کرد؟ خوب است که این زمینهٔ تاریخی را پیشاپیش معین میکنید، و گرنه امکان ندارد وضع زبان را در این دوره درست درک کنیم. بله، درسال… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان آذربایجان تا پایان قرن بیستم
تجربهٔ حکومت فرقه کدام پیامد های اجتماعی را داشت؟ این پیامد ها جدی بودند. آنها را باید در دو سطح و زمینه بررسی کرد. یکم در زمینهٔ زبان: بعد از فروپاشی فرقه، مردم به روال زندگی سابق و همیشگی خود… به خواندن ادامه دهید ›
-
وضع کنونی زبان در آذربایجان
و بالاخره در بارهٔ وضع کنونی زبان در آذربایجان صحبت بکنیم … در آغاز صحبت هم گفتیم. آذربایجان هرگز یک زبان نداشته، امروزه هم تنها یک زبان ندارد. در این صحبت ها ما از حدود ۲۷۰۰ سال پیش یعنی از… به خواندن ادامه دهید ›
-
آیندهٔ زبان در آذربایجان
آیا می شود پیش بینی کرد که دویست سال بعد وضع زبان ها در آذربایجان چگونه خواهد بود؟ حتی پیش بینی یک سال آیندۀ زندگی آسان نیست، چه رسد به وضع زبان در دویست سال بعد. ولی با اینهمه ناروشنی،… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایران و توران
«توران» به کجا گفته می شود؟ ظاهرا پاسخ این پرسش وابسته به شخص مخاطب آن است، چرا که کلید این پاسخ، نه در تاریخ مکتوب و مُدوَن، بلکه در اساطیر و افسانه ها و شاید هم در جایی بین تاریخ… به خواندن ادامه دهید ›
-
دوزبانگی آذربایجانیان
آذربایجانیان همیشه دو زبانه بودند. امروزه آذربایجانی در خانه و محیط شخصی ترکی حرف میزند و در سطح اداری و رسمی و تحصیل و دانشگاه، مثل همه ایرانیان دیگر از زبان مشترک فارسی استفاده میکند. دوزبانگی و حتی سه زبانگی… به خواندن ادامه دهید ›
-
مقام فارسی و ترکی در ایران و روم
«تاریخ سیستان» می نویسد وقتی یعقوب لیث صفاری منشور حکومت سیستان و بلوچستان گرفت «شعرا او را شعر گفتندی به تازی… ». پس یعقوب گفت «چیزی که من اندر نیابم چرا باید گفت.» پس شعرا به فارسی شعر گفتند و اولین… به خواندن ادامه دهید ›
-
نامگذاری ترکی آذری
هزار سال پيش وقتی قبایل ترک زبان در خراسان، آنگاه در همه ایران و سپس در روم شرقی پخش شدند، زبان تقریبا همه آنها کم و بیش شبیه هم بود، چونکه اکثریت بزرگ این قبایل از ایلات اوغوز بودند که… به خواندن ادامه دهید ›
-
فرق های ترکی آذری و ترکیه
بی شک در دوره سلجوقیان تا حتی اواخر صفوی فرق چندانی بین این دو گونه ترکی نبود. اما حالا هست. حالا حتی بنظر من میان ترکی جمهوری آذربایجان و آذربایجان ما هم فرق هست. البته نه به درجه فرقی که… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترکی و «ترکی» های دیگر
در ایران، ما به آن گونه ترکی که در آذربایجان بکار میرود «ترکی» (به ترکی «تورکی») میگوئیم. اگر بخواهیم آن را در مقابل ترکی ترکیه مشخص و تفکیک کنیم از تعابیری مانند «ترکی آذری» و یا فقط «آذری» استفاده میکنیم…. به خواندن ادامه دهید ›
-
تاثیر فارسی بر ترکی
عموما گفته میشود که از میان زبان های آلتائی ترکیک، ازبکی و ترکی آذری بیشتر از دیگران تحت تاثیر واژگان، دستور زبان و حتی نظام واجشناختی و آوائی فارسی قرار گرفته اند (۱ ). در زیر به مهم ترین تاثیرات… به خواندن ادامه دهید ›
-
تاثیر ترکی بر فارسی
سه زبان اصلی شرق، باصطلاح «السنه ثلاثه» یعنی عربی، فارسی و ترکی در طول بیش از هزار سال گذشته تاثیر بزرگی بر همدیگر گذاشته اند. آنچه که بیش از همه و در نگاه اول به چشم هر فرد غیر متخصص… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترکی بعنوان زبانی التصاقی
التصاقی و یا پیوندی بودن مخصوص ترکی و یا دیگر زبان های آلتائی و یا حتی اورالی نیست. تقریبا اکثر زبان های دنیا به درجه های کم و یا زیاد پیوندی هستند. به این واژه ها درچند زبان دنیا دقت… به خواندن ادامه دهید ›
-
فاروق سومر: تاریخ ترک زبان شدن آذربایجان
مقدمه عباس جوادی مرحوم پروفسور فاروق سومر یکی از استادان ما در «دانشکده زبان، تاریخ و جغرافیا» در آنکارا بود، یکی از معتبرترین استادان دانشکده هم بود و در عین حال شهرتی بعنوان «ملیتچی» و «تُرک گرا» داشت. تخصص او… به خواندن ادامه دهید ›
-
صفوه الصفا و زبان باستان آذربایجان
«تحلیل کتاب ابن بزاز از دیدگاه ترکی شدن زبان آذربایجان» نام یکی از رساله های مهم در موضوع دگرگشت زبان در آذربایجان به قلم ایرانشناس فرانسوی ژان اوبن است که یک تحلیل زبانشناختی و جامعه شناسی از کتاب «صفوه الصفا»… به خواندن ادامه دهید ›
-
جاینام های آذربایجان
تحلیل زبانشناختی معنا و پیگیری تحول جاینام‌ها از نگاه درک روند تاریخی بسیار مهم است، اما تنها به شرطی که این کار را آدمی کاردان و بی غرض انجام دهد، نه آنکه از این راه برای اثبات این و آن… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترک بدون تات نباشد
یک مثل ترکی میگوید: «باش سیز بورک اولماز، تات سیز تورک اولماز» یعنی: سر بی کلاه و ترک بدون تات نمی تواند باشد (تات=ایرانی، فارسی زبان). این، بزبان مردم، احتمالا گویای آن است که ایرانیان از ایام باستان پیوسته با… به خواندن ادامه دهید ›
-
ادبیات تصوفی و مذهبی آذربایجان
از سلجوقیان تا صفوی دوره اوج ادبیات تصوفی هم هست و آذربایجان یکی از مراکز آن است. بسیاری از ادبیات شناسان و مورخین برآنند که ادبیات تصوفی ایران و ترکیه همزمان با رگه اصلی اسلامی، تحت تاثیر اندیشه های طبیعت… به خواندن ادامه دهید ›
-
در باره الفباهای فارسی و ترکی
یکم: الفبا های ایران باستان «پارسی باستان» و یا «فارسی باستان» به زبان اقوام پارسی یعنی یکی از شاخه های قبایل ایرانی گفته میشود که احتمالا در هزاره دوم تا یکم پیش از میلاد از شمال دریای خزر و ناحیۀ… به خواندن ادامه دهید ›
-
ضعف و قوت الفباهای فارسی و لاتین
حالا نه کسی میخواهد و نه برنامه دارد الفبای کسی عوض شود. اما بعضی ها برای نوشتن ترکی آذری ما بطور خصوصی از الفبا ها و املا های گوناگونی استفاده میکنند. بنده در جا های دیگر هم اظهار نگرانی کرده… به خواندن ادامه دهید ›
-
هرج و مرج در نگارش ترکی آذری ایران
می پرسند آیا قواعد معینی هست که ترکی آذری ایران را طبق آن بنویسیم؟ نه، نیست. قواعد املاء و خط از کجا می آید؟ ابن کار با وضع قانون و حکم دادگاه عملی نیست. مدرسه و تحصیل است که باعث… به خواندن ادامه دهید ›
-
تغییر الفبای ترکی در باکو
در باکو در عرض صد سال سه بار الفبای ترکی را تغییر دادند. بله، هزار سال الفبای فارسی در آنجا هم حاکم بود، اما در همین صد سال اخیر سه بار تغییرش دادند. بعد از اسلام خط و الفبای همه… به خواندن ادامه دهید ›
-
ما بلد نیستیم نثر ترکی بنویسیم
ما آذربایجانیان ایران، میتوانیم به ترکی شعر بگوئیم، اما نمی توانیم مقاله ای، حتی نامه ای به ترکی بنویسیم. اگر هم بنویسیم، به ناچار یا به لهجهٔ محلی خودمان (مثلا گویش تبریز) می نویسیم که استاندارد نیست، و یا آن… به خواندن ادامه دهید ›
-
تحصیل به زبان مادری «حق مسلم» هر کس است؟
خیلی چیز ها را نمیدانیم، اما بعضی چیز ها آن قدر تکرار شده اند که با وجود اینکه خودمان دقیقا نمیدانیم و بررسی هم نکرده ایم، فکر میکنیم طوری که ادعا میشود، درست است. آن روز با پرداخت یکصد و… به خواندن ادامه دهید ›
-
تحصیل زبان مادری، شعار و واقعیت
اجازه بدهید در مورد تحصیل زبان مادری از نگاه اجتماعی و سیاسی، رئوس نظریات خود را در اینجا خلاصه کنم: ۱. هر کس آزاد است هر زبانی را که میخواهد، بیاموزد. آموزش زبان مادری هم باید آزاد باشد و این،… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان مشخصهٔ تبار و نژاد نیست
زبان، شاخص تبار و «نژاد» نیست. دیگر نیست. در مورد هر قوم اگر به دوران پیشا تاریخ، مثلا سه چهار هزار سال به عقب، یعنی به زمانی برگردیم که آن قوم هنوز آخرین کوچ ها و آمیزش های کلان خود… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان، قوم، هویت و ملت
عباس جوادی – تعریف تعابیری مانند قوم، ملت و یا هویت بسیار مهم است، چرا که همۀ این تعابیر طرز نگاه ما به جامعه و انتظارات و برخورد های ما را معین میکنند. این تعابیر در فرهنگ های مختلف و… به خواندن ادامه دهید ›
-
تحصیل به زبان مادری؛ یک حق یا شعار و رویا؟
(از سایت: سازمان حقوق بشر ایران») با دو روزنامه‌نگار میزگردی داشتیم تا «تحصیل به زبان مادری» را بررسی کنیم. عباس جوادی و شاهد علوی که منتقد و مدافع این مطالبه هستند، در این میزگرد ضمن بیان نظرات خود، به راهکارها… به خواندن ادامه دهید ›
-
خوب و بد تحصیل زبان مادری
آیا ریشهٔ اصلی وضع کنونی زبان ترکی در آذربایجان ایران که شرح دادید دراین نیست که در مدارس آذربایجان ایران امکان آموزش زبان ترکی آذری نیست؟ بیشک یک علتش همین است، اما این وضع فقط یک علت ندارد. مثلا اینکه… به خواندن ادامه دهید ›
-
درباره زبان های التصاقی
التصاقی و یا پیوندی بودن مخصوص ترکی و یا دیگر زبان های آلتائی و یا حتی اورالی نیست. تقریبا اکثر زبان های دنیا به درجه های کم و یا زیاد پیوندی هستند. به این واژه ها درچند زبان دنیا دقت… به خواندن ادامه دهید ›
چشم انداز Cheshmandaz.org 
شما باید داخل شوید برای نوشتن دیدگاه.