بایگانی‌های نویسنده
Born and raised in Tabriz, Iran. Studied in Austria, Turkey and Germany (PhD,) taught in Cologne, worked 1985-2019 at Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL) as journalist, service director and regional director for Azeri, Tajik, Afghan, Iran and Central Asian services.
-
آیندهٔ زبان در آذربایجان
آیا می شود پیش بینی کرد که دویست سال بعد وضع زبان ها در آذربایجان چگونه خواهد بود؟ حتی پیش بینی یک سال آیندۀ زندگی آسان نیست، چه رسد به وضع زبان در دویست سال بعد. ولی با اینهمه ناروشنی،… به خواندن ادامه دهید ›
-
ایران و توران
«توران» به کجا گفته می شود؟ ظاهرا پاسخ این پرسش وابسته به شخص مخاطب آن است، چرا که کلید این پاسخ، نه در تاریخ مکتوب و مُدوَن، بلکه در اساطیر و افسانه ها و شاید هم در جایی بین تاریخ… به خواندن ادامه دهید ›
-
دوزبانگی آذربایجانیان
آذربایجانیان همیشه دو زبانه بودند. امروزه آذربایجانی در خانه و محیط شخصی ترکی حرف میزند و در سطح اداری و رسمی و تحصیل و دانشگاه، مثل همه ایرانیان دیگر از زبان مشترک فارسی استفاده میکند. دوزبانگی و حتی سه زبانگی… به خواندن ادامه دهید ›
-
مقام فارسی و ترکی در ایران و روم
«تاریخ سیستان» می نویسد وقتی یعقوب لیث صفاری منشور حکومت سیستان و بلوچستان گرفت «شعرا او را شعر گفتندی به تازی… ». پس یعقوب گفت «چیزی که من اندر نیابم چرا باید گفت.» پس شعرا به فارسی شعر گفتند و اولین… به خواندن ادامه دهید ›
-
نامگذاری ترکی آذری
هزار سال پيش وقتی قبایل ترک زبان در خراسان، آنگاه در همه ایران و سپس در روم شرقی پخش شدند، زبان تقریبا همه آنها کم و بیش شبیه هم بود، چونکه اکثریت بزرگ این قبایل از ایلات اوغوز بودند که… به خواندن ادامه دهید ›
-
فرق های ترکی آذری و ترکیه
بی شک در دوره سلجوقیان تا حتی اواخر صفوی فرق چندانی بین این دو گونه ترکی نبود. اما حالا هست. حالا حتی بنظر من میان ترکی جمهوری آذربایجان و آذربایجان ما هم فرق هست. البته نه به درجه فرقی که… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترکی و «ترکی» های دیگر
در ایران، ما به آن گونه ترکی که در آذربایجان بکار میرود «ترکی» (به ترکی «تورکی») میگوئیم. اگر بخواهیم آن را در مقابل ترکی ترکیه مشخص و تفکیک کنیم از تعابیری مانند «ترکی آذری» و یا فقط «آذری» استفاده میکنیم…. به خواندن ادامه دهید ›
-
تاثیر فارسی بر ترکی
عموما گفته میشود که از میان زبان های آلتائی ترکیک، ازبکی و ترکی آذری بیشتر از دیگران تحت تاثیر واژگان، دستور زبان و حتی نظام واجشناختی و آوائی فارسی قرار گرفته اند (۱ ). در زیر به مهم ترین تاثیرات… به خواندن ادامه دهید ›
-
تاثیر ترکی بر فارسی
سه زبان اصلی شرق، باصطلاح «السنه ثلاثه» یعنی عربی، فارسی و ترکی در طول بیش از هزار سال گذشته تاثیر بزرگی بر همدیگر گذاشته اند. آنچه که بیش از همه و در نگاه اول به چشم هر فرد غیر متخصص… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترکی بعنوان زبانی التصاقی
التصاقی و یا پیوندی بودن مخصوص ترکی و یا دیگر زبان های آلتائی و یا حتی اورالی نیست. تقریبا اکثر زبان های دنیا به درجه های کم و یا زیاد پیوندی هستند. به این واژه ها درچند زبان دنیا دقت… به خواندن ادامه دهید ›
-
فاروق سومر: تاریخ ترک زبان شدن آذربایجان
مقدمه عباس جوادی مرحوم پروفسور فاروق سومر یکی از استادان ما در «دانشکده زبان، تاریخ و جغرافیا» در آنکارا بود، یکی از معتبرترین استادان دانشکده هم بود و در عین حال شهرتی بعنوان «ملیتچی» و «تُرک گرا» داشت. تخصص او… به خواندن ادامه دهید ›
-
صفوه الصفا و زبان باستان آذربایجان
«تحلیل کتاب ابن بزاز از دیدگاه ترکی شدن زبان آذربایجان» نام یکی از رساله های مهم در موضوع دگرگشت زبان در آذربایجان به قلم ایرانشناس فرانسوی ژان اوبن است که یک تحلیل زبانشناختی و جامعه شناسی از کتاب «صفوه الصفا»… به خواندن ادامه دهید ›
-
جاینام های آذربایجان
تحلیل زبانشناختی معنا و پیگیری تحول جاینام‌ها از نگاه درک روند تاریخی بسیار مهم است، اما تنها به شرطی که این کار را آدمی کاردان و بی غرض انجام دهد، نه آنکه از این راه برای اثبات این و آن… به خواندن ادامه دهید ›
-
ترک بدون تات نباشد
یک مثل ترکی میگوید: «باش سیز بورک اولماز، تات سیز تورک اولماز» یعنی: سر بی کلاه و ترک بدون تات نمی تواند باشد (تات=ایرانی، فارسی زبان). این، بزبان مردم، احتمالا گویای آن است که ایرانیان از ایام باستان پیوسته با… به خواندن ادامه دهید ›
-
ادبیات تصوفی و مذهبی آذربایجان
از سلجوقیان تا صفوی دوره اوج ادبیات تصوفی هم هست و آذربایجان یکی از مراکز آن است. بسیاری از ادبیات شناسان و مورخین برآنند که ادبیات تصوفی ایران و ترکیه همزمان با رگه اصلی اسلامی، تحت تاثیر اندیشه های طبیعت… به خواندن ادامه دهید ›
-
در باره الفباهای فارسی و ترکی
یکم: الفبا های ایران باستان «پارسی باستان» و یا «فارسی باستان» به زبان اقوام پارسی یعنی یکی از شاخه های قبایل ایرانی گفته میشود که احتمالا در هزاره دوم تا یکم پیش از میلاد از شمال دریای خزر و ناحیۀ… به خواندن ادامه دهید ›
-
ضعف و قوت الفباهای فارسی و لاتین
حالا نه کسی میخواهد و نه برنامه دارد الفبای کسی عوض شود. اما بعضی ها برای نوشتن ترکی آذری ما بطور خصوصی از الفبا ها و املا های گوناگونی استفاده میکنند. بنده در جا های دیگر هم اظهار نگرانی کرده… به خواندن ادامه دهید ›
-
هرج و مرج در نگارش ترکی آذری ایران
می پرسند آیا قواعد معینی هست که ترکی آذری ایران را طبق آن بنویسیم؟ نه، نیست. قواعد املاء و خط از کجا می آید؟ ابن کار با وضع قانون و حکم دادگاه عملی نیست. مدرسه و تحصیل است که باعث… به خواندن ادامه دهید ›
-
تغییر الفبای ترکی در باکو
در باکو در عرض صد سال سه بار الفبای ترکی را تغییر دادند. بله، هزار سال الفبای فارسی در آنجا هم حاکم بود، اما در همین صد سال اخیر سه بار تغییرش دادند. بعد از اسلام خط و الفبای همه… به خواندن ادامه دهید ›
-
ما بلد نیستیم نثر ترکی بنویسیم
ما آذربایجانیان ایران، میتوانیم به ترکی شعر بگوئیم، اما نمی توانیم مقاله ای، حتی نامه ای به ترکی بنویسیم. اگر هم بنویسیم، به ناچار یا به لهجهٔ محلی خودمان (مثلا گویش تبریز) می نویسیم که استاندارد نیست، و یا آن… به خواندن ادامه دهید ›
-
تحصیل به زبان مادری «حق مسلم» هر کس است؟
خیلی چیز ها را نمیدانیم، اما بعضی چیز ها آن قدر تکرار شده اند که با وجود اینکه خودمان دقیقا نمیدانیم و بررسی هم نکرده ایم، فکر میکنیم طوری که ادعا میشود، درست است. آن روز با پرداخت یکصد و… به خواندن ادامه دهید ›
-
تحصیل زبان مادری، شعار و واقعیت
اجازه بدهید در مورد تحصیل زبان مادری از نگاه اجتماعی و سیاسی، رئوس نظریات خود را در اینجا خلاصه کنم: ۱. هر کس آزاد است هر زبانی را که میخواهد، بیاموزد. آموزش زبان مادری هم باید آزاد باشد و این،… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان مشخصهٔ تبار و نژاد نیست
زبان، شاخص تبار و «نژاد» نیست. دیگر نیست. در مورد هر قوم اگر به دوران پیشا تاریخ، مثلا سه چهار هزار سال به عقب، یعنی به زمانی برگردیم که آن قوم هنوز آخرین کوچ ها و آمیزش های کلان خود… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان، قوم، هویت و ملت
عباس جوادی – تعریف تعابیری مانند قوم، ملت و یا هویت بسیار مهم است، چرا که همۀ این تعابیر طرز نگاه ما به جامعه و انتظارات و برخورد های ما را معین میکنند. این تعابیر در فرهنگ های مختلف و… به خواندن ادامه دهید ›
-
تحصیل به زبان مادری؛ یک حق یا شعار و رویا؟
(از سایت: سازمان حقوق بشر ایران») با دو روزنامه‌نگار میزگردی داشتیم تا «تحصیل به زبان مادری» را بررسی کنیم. عباس جوادی و شاهد علوی که منتقد و مدافع این مطالبه هستند، در این میزگرد ضمن بیان نظرات خود، به راهکارها… به خواندن ادامه دهید ›
-
خوب و بد تحصیل زبان مادری
آیا ریشهٔ اصلی وضع کنونی زبان ترکی در آذربایجان ایران که شرح دادید دراین نیست که در مدارس آذربایجان ایران امکان آموزش زبان ترکی آذری نیست؟ بیشک یک علتش همین است، اما این وضع فقط یک علت ندارد. مثلا اینکه… به خواندن ادامه دهید ›
-
درباره زبان های التصاقی
التصاقی و یا پیوندی بودن مخصوص ترکی و یا دیگر زبان های آلتائی و یا حتی اورالی نیست. تقریبا اکثر زبان های دنیا به درجه های کم و یا زیاد پیوندی هستند. به این واژه ها درچند زبان دنیا دقت… به خواندن ادامه دهید ›
-
در حاشیه ترکی شدن زبان آذربایجان
زبان اکثریت مردم آذربایجان کی و چند بار در مقیاس بزرگ عوض شده؟ دو بار. بار نخست حدود ۳۵۰۰-۳۰۰۰ سال پیش وقتی ماد های ایرانی زبان از شمال به فلات ایران کنونی آمدند و زبان بومیان پیشا ایرانی ماد و… به خواندن ادامه دهید ›
-
بابك و افشین به چه زبانی صحبت کردند؟
بعد از لشکرکشی اسکندر مقدونی و شکست هخامنشیان، دوره «فارسی میانه» و یا «زبان پهلوی» شروع میشود، درست است؟ درست است. «پهلوی» تعبیری عمومی است که به گونه های مختلف از جمله لهجه های محلی گوناگون «ایرانی میانه» گفته میشود…. به خواندن ادامه دهید ›
-
بدنبال عراق و سوریه: ایران و ترکیه
عراق و سوریه تمام شد. درآنجا و همچنین لیبی باز گشت به یک دولتداری منسجم، متحد و در مقیاس نسبی خود قدرتمند امکان ناپذیر است – فاجعه های بزرگ و عمیق و ماندنی انسانی، اقتصادی وزیر بنائی موضوعی دلخراش اما… به خواندن ادامه دهید ›
-
ماد و آتروپاتن: درآمد
پیشگفتار عباس جوادی – اولین تمدن ها، اولین شهرنشینی ها، اولین تجربه سکونت و کشاورزی و اولین خط و نوشتار در مصر و ميانرودان و یا بین النهرین بوده است. این تمدن ها که تقریبا ۷۵۰۰ تا ۶۰۰۰ سال پیش… به خواندن ادامه دهید ›
-
درباره ماد و «ماد کوچک» و یا آتروپاتن
«ماد» نام یک گروه ازاقوام ایرانی و سپس یک پادشاهی در شمال غرب ایران است. اقوام ماد در اواخر هزاره دوم تا اوایل هزاره یکم پیش از میلاد یعنی حدود سه هزار و اندی سال قبل، احتمالا از فرارود (ماوراالنهر)… به خواندن ادامه دهید ›
-
اقوام آتروپاتن تا دوره ماد ها کدامند؟
به گفته مورخین صاحبنظر، تاریخ چیزی است که مطالعه آن را باید از وسط آغاز کرد چرا که ابتدای تاریخ به ما معلوم نیست. اگر تاریخ مکتوب و ثبت شده را با نوشتار های میانرودان (بین النهرین) و بویژه شومر… به خواندن ادامه دهید ›
-
آتروپاتن بخشی از ماد و ایران بعدی بود
وقتی کورش هخامنشی در سال ۵۵۰ پ.م. پادشاهی ماد بزرگ را شکست داده به امپراتوری نوخاسته خود ملحق نمود، روابط سه جزء اصلی ایران آینده یعنی عیلام، پارس و ماد نه با خشونت و دشمنی بلکه بیشتر با آمیزش پیش… به خواندن ادامه دهید ›
-
هنگامی که آذربایجان و کردستان ایرانی شدند
در بخش گذشته این مقاله ها از هزاره های سوم و دوم پیش از میلاد و همچنین اوایل هزاره نخست پ.م. و آغاز کوچ اقوام ایرانی ماد از شرق به غرب و از شمال خزر به ایران کنونی و از… به خواندن ادامه دهید ›
-
قومیت در آتروپاتن
گمانه زنی میشود که ساکنین پیشا ایرانی آذربایجان و کردستان کنونی یعنی ماد کوچک و یا آتروپاتن بعدی از «لحاظ نژادی» و تباری، قومیت های گوناگونی داشته اند. برخی از آنان مانند لولوبیان که در سرزمینی شامل جنوب وغرب… به خواندن ادامه دهید ›
-
زبان در ماد و آتروپاتن
دقیقا نمیدانیم همه قبایل بومی و پیشا ایرانی که بین دو تا یک هزار سال پیش از میلاد (یعنی چهار تا سه هزار سال پیش) در جغرافیای آذربایجان میزیستند، به چه زبانی سخن میگفتند. اورارتوئی را که در غرب… به خواندن ادامه دهید ›
-
جایگاه زبان مادی و مشتقات بعدی آن
در این نوشته میخواهیم بطور خلاصه، تا اندازه ای که از دستمان برمیاید و برای دانش امروزی زبانشناسی تاریخی روشن است، به سرگذشت زبان مادی دردوره باستان و تغییر و تحول آن بصورت زبان ها و لهجه های بعدی و… به خواندن ادامه دهید ›
-
حدود تاریخی و ریشه نام آذربایجان چیست؟
حدود تاریخی آذربایجان در دوران باستان، یعنی مثلا سه هزار سال پیش، سرزمینی بنام «آذربایجان» موجود نبود. سرزمین کنونی آذربایجان بخشی از امپراتوری بزرگ ماد و پس از آن امپراتوری حتی بزرگتر هخامنشی بود. در دوران هخامنشیان، سرزمین آذربایجان بخشی… به خواندن ادامه دهید ›
-
ماد و آتروپاتن: جمع بندی
در ده نوشته گذشته کوشش کردیم در بستر تاریخ عمومی ایران به تاریخ ماد و بویژه آتروپاتن (یعنی آدربایجان و کردستان کنونی بعلاوه زنجان و تا حدی گیلان) از سه زاویه (۱) قومیت، (۲) زبان و (۳) جغرافیا نگاه کنیم… به خواندن ادامه دهید ›
-
آذربایجان یا «آزربایجان»؟
چرا بعضی‌ها «آزربایجان» می‌نویسند؟ دلیل این را باید از کسانی پرسید که این کار را میکنند. البته در گذشته، مثلا در کتاب‌های عثمانی از جمله در «سیاحتنامه» اولیاء چلبی آذربایجان را اکثرا به درستی «آذربایجان» و گاه هم در همان… به خواندن ادامه دهید ›
-
ریشه نام آذربایجان چیست؟
توضیح نام «آتروپاتن» («آتروپاتکان» بعنوان ریشه نام کنونی «آذربایجان») و توصیف حدود جغرافیائی آن در تاریخ برای اولین بار توسط مورخ یونانی استرابو (متولد سال ۶۳ پیش از میلاد) در کتاب معروفش بنام «جغرافیا» داده شده که حدود «آتروپاتن» یا… به خواندن ادامه دهید ›
-
ریشه یابی کُردها و زبان آنها
شاید ولادیمیر مینورسکی، شرقشناس معروف روسی (۱۸۷۷-۱۹۶۶) از اولین کسانی است که ریشه‌های مردم شناختی کردها را از نگاه تاریخی و حتی تا حدی زبانشناسی در میان گذاشت و در چاپ نخست «دایره المعارف اسلامی» از سال ۱۹۲۷ زیر عنوان… به خواندن ادامه دهید ›
-
نادرشاه افشار و زبان ترکی
نادرشاه از طایفه قرخلوی قبیله ترک زبان افشار بود. بدنبال زوال سلسله صفویان که نادر یکی از فرماندهان برجسته آن بود، او خود مسئولیت پادشاهی کشور را بدست گرفت و در شرایطی بحرانی، نقشی تعیین کننده در احیای تمامیت ارضی… به خواندن ادامه دهید ›
-
۲۱ آذر ۱۳۲۵: نامه کنسول آمریکا در تبریز
آنچه میخوانید ترجمه کامل و فارسی نامه کنسول آمریکا در تبریز از۲۱ آذر ۱۳۲۵ است، یعنی یک روز بعد از آنکه رهبران فرقه به شوروی گریختند و ارتش مرکزی ایران بزودی اداره سرتاسر آذربایجان و منطقه «جمهوری مهاباد» را بدست… به خواندن ادامه دهید ›
-
یونس امره – شاعر انسان گرا
حاصل عمرم سه سخن بیش نیست خام بُدم پخته شدم سوختم خيلى ها ميگويند اين تك بيتى معروف مولانا جلال الدين منبع الهام شعری از شاعر مردمى و متصوف ترك يونس امره شده كه با این چند بیت خاتمه می… به خواندن ادامه دهید ›
-
ماد آتروپاتن – آمیزش قومی و دگرگشت زبانی
درآمد اولین تمدن ها، اولین شهرنشینی ها، اولین تجربه سکونت و کشاورزی و اولین خط و نوشتار در میانرودان و یا بین النهرین بوده است*. این تمدن ها که تقریبا ۷۵۰۰ تا ۵۰۰۰ سال پیش آغاز یافتند،عبارت بودند از شومر… به خواندن ادامه دهید ›
-
سه ماه پایانی فرقه دمکرات
در آخرین روزهای حکومت «فرقه دمکرات» در آذربایجان،سید جعفر پیشه وری و دیگر رهبران فرقه که خود را در مقابل فشار روزافز ون حکومت مرکزی می دیدند، هرچه درِ مسکو را زدند تا کمکی بگیرند، بیشتر متوجه شدند که اوضاع… به خواندن ادامه دهید ›
-
Turning Away From Gulen’s ‹Golden Generation›
In the mid-1990s, Aygul attended one of the hundreds of «Gulen schools» that were established throughout Turkey by the unregistered network of Fethullah Gulen, the Turkish cleric who has lived in exile in the United States since 1999 and is… به خواندن ادامه دهید ›
-
IS Expanding Its Terror in Turkey
The activities of the so-called Islamic State group, IS, in Turkey has taken a turn with last Saturday’s suicide bombing against a Kurdish wedding in the city of Gaziantep in southern Turkey – just next to the Syrian border. The… به خواندن ادامه دهید ›
