ترکان ایران و ایران ترکان (ماوراءالنهر و خراسان از اسلام تا حمله مغول)، نوشته عباس جوادی، انتشارات روزنه، تهران 1401، 92 هزار تومان همزیستی، همگرایی و امتزاج ایرانیزبانان و ترکزبانان به چند قرن پیش از میلاد در دشتهای آسیای مرکزی… به خواندن ادامه دهید ›
ماوراءالنهر و اسلام
کتاب «ریگ آمو» منتشر شد
کتاب «ریگ آمو – ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر از اسلام تا حمله مغول» به قلم عباس جوادی (263 ص) از سوی «نشر مهری» منتشر شد. جزئیات پخش و فروش این کتاب را از تارنمای «نشر مهری» (این لینک) می توان… به خواندن ادامه دهید ›
اسلام ایرانیان، اسلام ترکان
(بخش نُهم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») سال های 800 تا 1000 میلادی… روش اسلام آوردن ترکان صحرانشین از آنچه که میان ایرانیان و ترکان یکجا نشین ماوراءالنهر دیدیم، فرق می کند. برخلاف ماوراءالنهر، قبول اسلام… به خواندن ادامه دهید ›
خراسانِ سرنوشت ساز
نحوه انتقال قدرت از اُمویان به عباسیان که در سال 132 ق. و یا 750 م. با کمک ایرانیان و به خصوص جنبش ابومسلم خراسانی انجام گرفت، در هر منطقه و ولایت خلافت اسلامی فرق می کرد. مثلا بخش بزرگی… به خواندن ادامه دهید ›
در باره ریشه نام تاجیک
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) عباس جوادی – نام و تعبیر «تاجیک» به معنی نام بخش مهمی از مردم ماوراءالنهر که فارسی زبان هستند، در اوایل اسلام در ماوراءالنهر متداول شده است. اما ریشه نام «تاجیک» به… به خواندن ادامه دهید ›
از مرو تا بغداد
عباس جوادی – در سال 193 ق (809 م) هارون الرشید، پنجمین خلیفه عباسی، که متولد شهر قدیمی ری در نزدیکی تهران کنونی بود و برای سرکوب برخی شورش های ضد حکومتی از عراق به خراسان آمده بود، در توس… به خواندن ادامه دهید ›
دوره طلایی دانش در اسلام
یک کتابخانه عمومی در بغداد قرن 13، کتابخانه ملی فرانسه هنگامی که مامون در سال 819 م. پس از جنگی خونین با برادرش امین از مرو به بغداد بازگشت و بر تخت خلافت نشست، چندان کسی از نزدیکان و بزرگان… به خواندن ادامه دهید ›
رواج علم و ادب در دوره سامانیان
آنچه که تاکنون درباره سامانیان گفتیم، اصولا سلسله مراتب دودمانی یعنی حکومت امیران مختلف سامانی بود که بعد از مدتی که در ماوراءالنهر و سپس تمام خراسان و حتی برخی ولایات دیگر ایرانی حاکم گردیدند، به تحکیم قدرت خود پرداختند… به خواندن ادامه دهید ›
پسرفت خِرَدگرایی
نابغه های سرگردان ابوریحان بیرونی (973-1048 م.) و ابوعلی سینا (980-1037 م.) در اواخر هزاره یکم میلادی دوره جوانی خود را می گذراندند. بیرونی در «بیرون» یعنی حومه پایتخت محلی خوارزم، شهر کاث متولد شده و ابن سینا، هفت سال… به خواندن ادامه دهید ›
تولد فارسی نو
زبان فارسی که امروزه در ایران، افغانستان و تاجیکستان با لهجه هایی اندک متفاوت به عنوان زبان گفتار و نوشتار به کار میرود، فارسی «نو»، معاصر یا «دری» نامیده می شود. فارسی کنونی، به عنوان زبانی کتبی، ادبی و یا… به خواندن ادامه دهید ›
گذار از پهلوی به فارسی معاصر
عباس جوادی – گفتیم که از نظر تاریخی، مرحله پارسی باستان تا آخر هخامنشیان و مرحله زبان پهلوی تا آخر ساسانیان ادامه داشت و مرحله فارسی معاصر تقریبا دویست سال پس از حمله اعراب و قبول اسلام در ایران، شروع… به خواندن ادامه دهید ›
تحول زبان در ماوراءالنهر
کمی باید به عقب برگردیم تا تحول زبان های ماوراءالنهر را از پیش تا بعد از اسلام به طور مختصر به یاد بیاوریم. طوری که گذشت، یکی دو قرن مانده به دوره ساسانیان، زبان شمال ایران یعنی ماد (پَهله یا… به خواندن ادامه دهید ›
سامانیان و پایان شکوفایی
بنیانگذار دودمان سامانیان «سامان خُدات» (خداه، خدا) به روایتی حاکم روستای سامان در نزدیکی بلخ و از دهقانان یعنی زمینداران بانفوذ بومی و ایرانی تبار بود. او از تبار بهرام چوبین از سرداران شورشگر ساسانی محسوب می شد که در… به خواندن ادامه دهید ›
صد سال نخست اسلام در ماوراءالنهر
ده سال پس از نبرد نهاوند در سال 642 م. و پیروزی بر ایران ساسانی، اعراب به آمودریا رسیده بودند. مرکز خراسان، مرو، در سال 651 م. سقوط کرده بود، اما تا تسخیر آن سوی آمودریا یعنی ماوراءالنهر دستکم پنجاه… به خواندن ادامه دهید ›
ریگ آمو
ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر د ر اوایل اسلام عباس جوادی – آنچه که به تدریج تقدیم خواهد شد، مقدمه و فصل های کتاب «ریگ آمو، ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر» است. این کتاب در جریان آخرین کارهای ویراستاری است. مجموعه کتاب… به خواندن ادامه دهید ›
گاهشمار تاریخ ایران و ماوراءالنهر تا سال ۱۵۰۰
(از ابتدا تا قرن شانزدهم. تاریخ های داده شده تقریبی و میلادی هستند.) گاهشمار تاریخ ماوراءالنهر و ایران تا سال 1500 (تاریخ های داده شده تقریبی و میلادی هستند.) 1500-1000 پ. م. مهاجرت اقوام هند و ایرانی (آریایی) از… به خواندن ادامه دهید ›
ماوراءالنهر پیش از اسلام
1500 سال پیش، مدتی مانده به ظهور اسلام و سپس گسترش آن به خاورمیانه، ایران و ماوراءالنهر، مردمی که میان آمودریا و سیردریا می زیستند، دولتی متشکل و واحد نداشتند. از خوارزم تا بخارا، از سمرقند، تا چاچ (به عربی… به خواندن ادامه دهید ›
ترک ها در دنیای اسلام
آنگونه که در فصل های گذشته دیدیم، آشنایی ایرانیان با ترکان به دوره ساسانیان و روابط آنان با دولت «گوک تورک» در آسیای مرکزی برمیگردد[1]. اما مناسبات ایرانیان و ترکان در دوره پیش از اسلام به مراتب محدود تر از… به خواندن ادامه دهید ›
راه دراز مسلمان شدن ترکها
(بخش ششم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») عباس جوادی – آیا ترکها در مدتی کوتاه، به گونهای مسالمت آمیز و حتی داوطلبانه و در اثر جاذبه امپراتوری عربی-اسلامی، تجارت و همسایگی با ایرانیان نومسلمان به اسلام… به خواندن ادامه دهید ›
اسلام و ترکهای دشت ها
(بخش هشتم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان در اوایل اسلام») عباس جوادی – صد سال پس از نخستین حملههای اعراب به ماوراءالنهر، در سالهای 750، اکثریت ایرانی تبار مردم ماوراءالنهر کم و بیش مسلمان شدهبودند. ترکهای بومی ماوراءالنهر اقلیت کوچکی… به خواندن ادامه دهید ›
به زوری، به زاری، به زر
(بخش هفتم رشته گفتار «ایرانیان و ترکان ماوراءالنهر در اوایل اسلام») «تنها با شمشیر و شلاق»؟ عباس جوادی – تقریبا هشتاد سال پس از ظهور اسلام، یکی از سرداران خلیفه اموی بنام قُتیبه بن مسلم حاکم خراسان و ماوراءالنهر شد…. به خواندن ادامه دهید ›
ایرانیان می روند، ترکان می آیند
آمودریا و سیردریا (نقشه اصلی از ویکی پدیا) در اواخر هزاره یکم میلادی امیران سامانی دیگر نظارت بر دولت را در خراسان و حتی ماوراءالنهر از دست داده بودند. آنها هنوز رسما نمایندگان خلیفه بغداد در خراسان و ماوراءالنهر بودند…. به خواندن ادامه دهید ›
فراز و فرود خوارزم
جایگاه ماوراءالنهر و خوارزم در آسیای میانه در فصل گذشته از فروپاشی دولت سامانیان و جایگزین شدن آن با دو دودمان ترک آسیای مرکزی سخن گفتیم: قراخانیان در ماوراءالنهر و غزنویان در خراسان و بخش های وسیعی از ایران و… به خواندن ادامه دهید ›
منابع اصلی
تاریخ انتشار منابع فارسی، خورشیدی و منابع عربی، قمری است. منابع اروپایی و ترکی ترکیه تاریخ میلادی دارند. هنگام نقل قول در متن، از عناوین کوتاه تری استفاده خواهد شد که که نشان دهنده مشخص منابع مزبور باشند. Abetekov, A…. به خواندن ادامه دهید ›
ترک ها چگونه مسلمان شدند؟
دشت های شمال – استپ های اوراسیا درآمد ترکها چگونه مسلمان شدند؟ این پرسش که به ظاهر کوتاه و آسان می نماید، به پاسخ مفصل تری نیاز دارد. در این رهگذر لازم است اشاره ای به ابتدای پیدایش ترکها… به خواندن ادامه دهید ›
نخستین کوشش های سیاسی ترکها
(بخش سوم از سلسله گفتار «ترکها چگونه مسلمان شدند؟» بخش پیشین در این لینک) «تورک» نام اتحادیه ای قبیله ای بود که حکومت قبیله ای «رو-ران» ها را که «تورک» ها هم شامل آن بودند و همگی در منطقه آلتای… به خواندن ادامه دهید ›
منابع اصلی سلسله گفتار «ترک هاچگونه مسلمان شدند؟»
در مورد نخستین ترکها وجغرافیای پیدایش و گسترش آنها و همچنین تهاجم اعراب و قبول اسلام از سوی ایرانیان و سپس ترکها منابع مرجع و آکادمیک بسیارند. ما برای این نوشته اساسا از آثار زیر استفاده کردهایم. در مورد هر… به خواندن ادامه دهید ›
شما باید داخل شوید برای نوشتن دیدگاه.