این یادداشت کوتاه از ده سال پیش است. آنوقت ها من تازه نشر جدید خاطرات حمیده خانم جوانشیر (همسر نویسنده و فعال بزرگ اجتماعی-فرهنگی جلیل محمد قلی زاده، مدیر مجله «ملانصرالدین») است. آنچه را که در این یادداشت گفته ام،… به خواندن ادامه دهید ›
از ۲۱ آذر تا ۲۱ آذر
گاهشمار یا بستر تاریخی حکومت و«فرقه دموکرات»
بستر تحولات 77 سال پس از تجربه اشغال شمال ایران توسط ارتش سرخ شوروی، تاسیس «فرقه دموکرات آذربایجان» به دستور حزب کمونیست شوروی، ابتکارات پر پیچ و خم دیپلماسی ایران و فشار قدرت های غربی، در نهایت خروج قوای شوروی… به خواندن ادامه دهید ›
«فرقه» و اندرزهای تاریخ
مصاحبه عباس جوادی با فصلنامه «خاطرات سیاسی» چاپ تهران، پاییز 1400. از مصاحبه: ما اگرکشور و ملتی قدرتمند، ثروتمند وآزاد می بودیم، اصلا نیازی به اینبحث ها نمی داشتیم. در آن صورت حتی دیگرانمی خواستندازما یاد بگیرند و با ما… به خواندن ادامه دهید ›
مصاحبه با «فصلنامه خاطرات سیاسی» در باره جریان فرقه دمکرات
مصاحبه «فصلنامه خاطرات سیاسی» چاپ تهران (سال سوم، شماره 11، زمستان 1399) با عباس جوادی در باره حکومت یکساله «فرقه دمکرات آذربایجان» به رهبری پیشه وری، شماره ویژه فصلنامه تحت عنوان «یک سده تکاپوی جامعه مدنی» در باره مهم ترین… به خواندن ادامه دهید ›
«گزارش پایباس» یک ماه پس از سقوط فرقه دمکرات
یک ماه پس از سقوط حکومت فرقه دمکرات آذربایجان و حزب دمکرات کردستان، سرهنگ جی. دی. پایباس، وابسته نظامی بریتانیا در سفارت این کشور در تهران، به اکثر نقاط آذربایجان اعزام میشود تا از وضع مردم وتبعات سقوط نیروهای «دمکرات»… به خواندن ادامه دهید ›
موضوع زبان در دوره فرقه دمکرات آذربایجان
در دوره حکومت یکساله «فرقه دمکرات آذربایجان» (۱۳۲۴-۲۵)، تدریس و آموزش زبان مادری در میان موضوعهایی بود که از نگاه سیاسی و تبلیغاتی اهمیتی درجه اول پیدا کرد. هسته مرکزی تبلیغات فرقه دمکرات در تبریز و حزب کمونیست آذربایجان در… به خواندن ادامه دهید ›
طراح و مجری «حکومت ملی» فرقه
عباس جوادی – ترجمه فارسیسند «فوق العاده محرمانه» «فرمان دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی به دبیر اول حزب کمونیست جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان میر جعفر باقروف در باره «اقدام به تشکیل یک حرکت تجزیه طلبانه در آذربایجان جنوبی»… به خواندن ادامه دهید ›
سران فرقه دمکرات از نگاه دکتر جهانشاهلو
پنج سال پیش، در مهر ماه 1391، با فوت دکتر نصرت الله جهانشاهلو، معاون میرجعفر پیشه وری رئیس فرقه دمکرات و «باش وزیر» این حکومت، آخرین عضو برجسته این فرقه و آن دوره هم بدرود حیات گفت. بپسندیم یا نه،… به خواندن ادامه دهید ›
۲۱ آذر ۱۳۲۵: نامه کنسول آمریکا در تبریز
آنچه میخوانید ترجمه کامل و فارسی نامه کنسول آمریکا در تبریز از۲۱ آذر ۱۳۲۵ است، یعنی یک روز بعد از آنکه رهبران فرقه به شوروی گریختند و ارتش مرکزی ایران بزودی اداره سرتاسر آذربایجان و منطقه «جمهوری مهاباد» را بدست… به خواندن ادامه دهید ›
سه ماه پایانی فرقه دمکرات
در آخرین روزهای حکومت «فرقه دمکرات» در آذربایجان،سید جعفر پیشه وری و دیگر رهبران فرقه که خود را در مقابل فشار روزافز ون حکومت مرکزی می دیدند، هرچه درِ مسکو را زدند تا کمکی بگیرند، بیشتر متوجه شدند که اوضاع… به خواندن ادامه دهید ›
۲۱ آذر: آفتاب آمد دلیل آفتاب
آیا تاسیس حکومت فرقه دموکرات در ۲۱ آذر ۱۳۲۴ چیزی «خودجوش» و نتیجه «خواست» و «مبارزه» مردم آذربایجان بود و یا اینکه این حکومت توسط شوروی طرح ریزی و سازماندهی شد و با تکیه بر ارتش شوروی که شمال ایران… به خواندن ادامه دهید ›
طراحی حزب دمکرات کردستان در باکو
نوشته زیر بخش بسیار کوچکی از تز دکترای خانم فرناند شاید راینه با تیتر «استالین، باقروف و سیاستهای شوروی در رابطه با ایران ۱۹۳۹-۱۹۴۶» * است که در سال ۲۰۰۰ مورد قبول دانشگاه ییل آمریکا قرار گرفته است. در این… به خواندن ادامه دهید ›
حیدر علی یف در تبریز چه میکرد؟
یکی از آشنایان اهل تبریز که روزنامه نگار هم بود تعریف میکند در واشنگتن چند بار از حیدر علی یف رئیس جمهوری سابق آذربایجان و پدر رئیس جمهوری فعلی الهام علی یف مصاحبه گرفته بود. یک بار هم او را… به خواندن ادامه دهید ›
آخرین روزهای غلام یحیی در ایران
کتاب «خاطرات ژنرال غلام یحیی (۱۹۰۶-۲۰۰۶)» که در سال ۲۰۰۶ در باکو به ترکی آذری چاپ شده است، میتواند به بعضی پرسشها و جزئیات ماجرای فرقه دمکرات آذربایجان روشنی بیافکند، اگرچه بنظر میرسد آهنگ تقریبا همه این خاطرات و جزئیات… به خواندن ادامه دهید ›
تبریز یک روز بعد از فرقه
مطالعه آخرین شماره روزنامه «آذربایجان» از ۲۰ آذر ۱۳۲۵ بسیار جالب است. اگر آخرین اعلامیه فرقه از تبریز را که در این شماره روزنامه نامبرده درج شده است در چارچوب شرایط آن روز ها بگذاریم و با اطلاعات و خاطرات… به خواندن ادامه دهید ›
نامه استالین به پیشه وری و آخرين تقلّاى فرقه
آنچه كه خواهید خواند اولین و تنها ترجمه كامل و فارسى نامه تاريخى ژوزف استالين رهبر حزب كمونيست شوروى به سید جعفر پيشه ورى رئيس فرقه دمكرات آذربايجان (ايران) است. پیشه وری براى مدت يك سال نخست وزير حكومت اين فرقه… به خواندن ادامه دهید ›
موضوع زبان مادری و حکومت پیشه وری
فرقه دمکرات محصول اشغال ایران از سوی ارتش شوروی بود بیشک بدون درک اوضاع جنگ و اشغال صفحات شمالی ایران از سوی ارتش سرخ شوروی در زمان جنگ دوم جهانی، بررسی جریان پیشه وری چیزی جز گمراهی به بار نخواهد… به خواندن ادامه دهید ›
فرمان استالین در باره ۲۱ آذر
عباس جوادی – متن زیر اولین ترجمه فارسی سندی فوقالعاده مهم و تاریخی دربارهٔ جریان ۲۱ آذر و تشکیل حکومت یکساله پیشهوری در آذربایجان (۱۳۲۴–۱۳۲۵) است. این سند عبارت از فرمان فوقالعاده سرّی دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست… به خواندن ادامه دهید ›
چرخش مسکو – از تجزیه به خودمختاری
یک سند سابقا سری حزب کمونیست شوروی نشان میدهد که استالین چند ماه بعد از صدور فرمان خود دایر بر شروع یک «جریان تجزیه طلبانه» در آذربایجان ایران، به میرجعفر باقروف که مجری طرح فرقه دمکرات آذربایجان بود دستور داده… به خواندن ادامه دهید ›
واکنش ها به اسناد روسی ۲۱ آذر
بدون شک تاریخ، موضوع آب و نان نیست و اکثریت مردم علاقه چندانی به جزئیات حوادث تاریخی ندارند. در عین حال این حوادث هر چه قدیمی تر باشند، علاقه اکثریت مردم عادی به دانستن جزئیات آن هم کمتر و کمتر… به خواندن ادامه دهید ›
چند سند آمریکائی در باره حکومت پیشه وری
در اسناد سابقا سرّی وزارت خارجه آمریکا که مربوط به دوره پیشه وری میشود اطلاعات جالبی در مورد این برهه تاریخ ایران و آذربایجان نهفته است. این اسناد مانند همه اسناد محرمانه وزارت خارجه که همگی در سرلوحه شان مُهر… به خواندن ادامه دهید ›
۲۱ آذر: روی دیگر سکه
عباس جوادى – هر سکه دو رو دارد. اسناد و مقالاتی که در چند روز گذشته در رابطه با 21 آذر و حکومت یکساله فرقه دمکرات در آذربایجان در «چشم انداز» منتشر شد با صراحت تردید ناپذیری نشان میدهند که… به خواندن ادامه دهید ›
اسناد بيشتر حزب كمونيست شوروى در باره فرقه دمكرات
عباس جوادی – دوستان مركز «مطالعات جنگ سرد» در موسسه «وودرو ويلسون» (واشنگتن) لطف كرده بمن نوشتند كه دیروز (دوشنبه 25 آذر / 16 دسامبر) ترجمه انگليسى اسناد بيشترى از حزب كمونيست شوروى در باره جريان بيست و يك آذر… به خواندن ادامه دهید ›
اگر پیشه وری موفق میشد…
عباس جوادی – در سالروز 21 آذر بیائید هر کس همان حرف های همیشگی اش را تکرار نکند. طبق معمول سنت شرقی و ایرانی و کمونیستی و اسلامی و غیره، طرف های بحث در موضوع حکومت پیشه وری یا آن… به خواندن ادامه دهید ›
معنی فرمان استالین در مورد 21 آذرچیست؟
عباس جوادی – ترجمه فارسی سند «فوق العاده محرمانه» «فرمان دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی به دبیر اول حزب کمونیست جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان میر جعفر باقروف در باره «اقدام به تشکیل یک حرکت تجزیه طلبانه در آذربایجان… به خواندن ادامه دهید ›
خاطرات 20 و 21 آذر 1325، تبریز
عباس جوادی – آنچه در زیر میاید برگی از کتاب «بحران آذربایجان (سالهای 1324-1325 ش)، خاطرات مرحوم آیت الله میرزا عبدالله مجتهدی» پسر عموی پدرمن است که من شخصا او را بعنوان انسانی شریف، عالم و معتدل میشناختم. «حاج میرزا… به خواندن ادامه دهید ›
خاطرات حمله روس ها و اوایل فرقه دمکرات
این خاطره را پسرعموی فاضل و متواضع بنده، استاد سابق دانشگاه های تهران، برکلی و جرج واشنگتن دکتر حسن جوادی نوشته است. «سرگرد محمد جوادی» که نامش در این نوشته ذکر میشود ابوی مرحوم بنده است. در زمان حمله روس… به خواندن ادامه دهید ›
دو اثر جالب دیگر در باره حکومت پیشه وری
در رابطه با جریان 21 آذر و حکومت یکساله پیشه وری مطالعه دو منبع دیگر جالب و مفید است. یکم: مقاله ای به قلم فرناند شاید راینه که فارسی آن را میتوانید در این لینک پیدا کنید: «استالین و تاسیس… به خواندن ادامه دهید ›
زبان در دوره فرقه دمکرات آذربایجان (۱): «زبان رسمی دولتی»
در دوره حکومت یکساله «فرقه دمکرات آذربایجان» (۱۳۲۴-۲۵)، تدریس و آموزش زبان مادری در میان موضوعهایی بود، که از نگاه سیاسی و تبلیغاتی اهمیتی درجه اول پیدا کرد. هسته مرکزی تبلیغات فرقه دمکرات در تبریز و حزب کمونیست آذربایجان… به خواندن ادامه دهید ›
زبان در دوره فرقه دمکرات آذربایجان (۲): «زبان مهاجرها»
تحصیل و تدریس در مدارس فرقه دمکرات در آغاز کار خود در شهریور ۱۳۲۴ تاکید کرده بود که «زبان آذربایجانی» باید از همان دوره ابتدایی به عنوان تنها زبان به کار برده شود و بعدها در دبیرستان، فارسی هم در… به خواندن ادامه دهید ›
نامه پیشه وری به رهبران شوروی
در آخرین روزهای حکومت فرقه دمکرات در تبریز، رهبران فرقه پیشه وری، پادگان، شبستری، دکتر جاوید و غلام دانشیان بعنوان آخرین تلاش برای اخذ کمک مستقیم و فوری از شوروی نامه محرمانه زیر را به استالین و رهبران اتحاد شوروی فرستادند:… به خواندن ادامه دهید ›
گزارش رمزی در باره «جنبش» گیلان
یک گزارش «فوق العاده سرّی» از سفارت شوروی در تهران (دسامبر ۱۹۴۵،آذر ۱۳۲۴) مدت کوتاهی بعد از تشکیل حکومت فرقه دمکرات در تبریز، نشان می دهد که مقامات شوروی و پیشه وری کوشش می کرده اند که همزمان با آذربایجان… به خواندن ادامه دهید ›
شما باید داخل شوید برای نوشتن دیدگاه.